Powstał film o „kujawskich piramidach”. Ilu ludzi słyszało o polskich megalitach sprzed 5 tys. lat?

„Więcej wiemy o piramidach egipskich niż o swojej własnej historii, która też jest dziedzictwem kulturowym” – powiedział w rozmowie z PAP Krzysztof Paluszyński. To właśnie brak w świadomości społecznej informacji na temat rodzimych pradziejów skłonił reżysera do zajęcia się tematem megalitów. Pomysł na film narodził się bezpośrednio w czasie realizacji filmu na temat 700-lecia Wilczyna pod Koninem. Reżyser wspomina, że dowiedział, że w jego okolicy są konstrukcje megalityczne. Mimo że ostatecznie zabrakło dla nich miejsca w produkcji, to temat go bardzo zainteresował. Zaskoczyło go to, że mało kto – oprócz archeologów i regionalistów – o tych nierzadko spektakularnych konstrukcjach wie.

„Zacząłem zgłębiać ten temat, nawiązałem współpracę z naukowcami i przede wszystkim szukałem pieniędzy (na realizację – przyp. PAP)” – opowiada. W końcu postanowił wyprodukować film, korzystając głównie z własnych środków (Paluszyński uzyskał wsparcie finansowe od niektórych samorządów i od fundacji Greenpeace Polska). W sumie prace nad dokumentem trwały ok. 2 lata.

Na godzinny film składają się różnorodne elementy. Oprócz wypowiedzi naukowców są też sceny z udziałem rekonstruktorów, a także trójwymiarowe animacje, dzięki którym można dowiedzieć się, w jaki sposób konstrukcje megalityczne wyglądały w czasach świetności, kilka tysięcy lat temu. Widzowie będą też mogli obejrzeć na co dzień nieosiągalne, spektakularne zabytki przechowywane w magazynach muzealnych, np. tzw. wazę z Bronocic, czyli naczynie sprzed ok. 5,5 tys. lat, na którym, zdaniem naukowców, widoczne jest schematyczne przedstawienie czterokołowego pojazdu w rzucie z góry, a z przodu widoczny jest dyszel. Archeolodzy uważają je za najstarsze na świecie przedstawienie tego typu. Ciekawostką jest też wykonana na potrzeby filmu wizualizacja wyglądu kobiety sprzed ponad 5 tys. lat, której szczątki odkryto na terenie Polski.

Film powstał w ścisłej współpracy z naukowcami, m.in. z prof. Jackiem Wierzbickim z Instytutu Archeologii UAM w Poznaniu i Krzysztofem Gorczycą z Muzeum Okręgowego w Koninie.

Praca nad tą popularnonaukową produkcją była przyjemnością – podkreśla Paluszyński, bo – jak wspomina – świetnie współdziałało się w badaczami. Jako największą trudność i wyzwanie w czasie realizacji filmu reżyser wskazuje odległości. Szacuje, że w poszukiwaniu ciekawych lokalizacji dla zdjęć przejechał co najmniej 30 tys. km. Czasami szukał miejsc dziewiczych, bez śladów działalności człowieka. Reżyser ubolewa, że jest ich coraz mniej – wszędzie widoczne są drogi, wieże telekomunikacyjne, maszty czy domy.

Film dokumentalny „Megality – historia sprzed 5500 lat” miał swoją telewizyjna premierę 25 grudnia na kanale TVP Historia.  Mamy nadzieję że niedługo będzie powtórzony lub będzie dostępny na kanale YouTube. Poniżej jego zwiastun