Ludzie o zdrowych sercach – wyniki badań zaskoczyły naukowców

Lud Tsimanes, półkoczownicza rdzenna społeczność z boliwijskiej Amazonii, fascynuje naukowców swoją niezwykłą witalnością pomimo podeszłego wieku. Naukowcy odkryli, że Tsimanes mają jedne z najzdrowszych tętnic na świecie, a ich mózgi starzeją się wolniej niż mózgi ludzi z Ameryki Północnej, Europy czy innych regionów. BBC przyjrzało się temu fenomenowi, ukazując, jak tryb życia i dieta wpływają na proces starzenia.

Jedną z przedstawicielek Tsimanes, którą odwiedzili europejscy dziennikarze, jest 84-letnia Martina Canchi Nate. Mimo zaawansowanego wieku z łatwością uprawia swoją ziemię, na której rosną maniok, kukurydza, banany i ryż. Dziennikarze BBC mieli trudności z nadążeniem za nią podczas marszu przez dżunglę.

Obecnie Tsimanes liczą około 16 tysięcy osób, co czyni ich liczbę wystarczającą do badań naukowych. Zespół badaczy pod kierunkiem antropologa Hillarda Kaplana z Uniwersytetu Nowego Meksyku badał ich przez dwie dekady.

Tsimanes prowadzą niezwykle aktywny tryb życia – polują, uprawiają warzywa i owoce oraz dbają o swoje domostwa. Większość dnia spędzają w ruchu, zaledwie 10% czasu przeznaczając na siedzenie, w przeciwieństwie do 54% czasu spędzanego w pozycji siedzącej w społeczeństwach uprzemysłowionych. Ich odizolowanie od cywilizacji skutkuje ograniczonym dostępem do przetworzonej żywności, alkoholu i papierosów, co pozytywnie wpływa na ich zdrowie.

Dieta Tsimanes jest bogata w błonnik, a jedynie 14% kalorii pochodzi z tłuszczów, w porównaniu do 34% w USA. Głównym źródłem białka są upolowane zwierzęta, takie jak ptaki, małpy czy ryby, które przygotowują bez smażenia.

Początkowo badania Tsimanes miały charakter antropologiczny, jednak naukowcy szybko zauważyli, że starsi członkowie społeczności nie cierpią na typowe dla wieku choroby, takie jak nadciśnienie, cukrzyca czy problemy z sercem.

Dalsze badania, w tym tomografia komputerowa przeprowadzona u 705 Tsimanes w wieku powyżej 40 lat, wykazały, że u 65% osób w wieku powyżej 75 lat nie stwierdzono oznak miażdżycy, co jest odwrotnością sytuacji w USA, gdzie 80% osób w tym wieku ma już symptomy tej choroby. Wyniki te opublikowano w „The Lancet” w 2017 roku, a kolejne badania w 2023 roku potwierdziły, że mózgi starszych Tsimanes kurczą się wolniej niż u osób w krajach uprzemysłowionych, takich jak Wielka Brytania, Japonia czy USA.

Jednak tryb życia Tsimanes ulega zmianie. Wprowadzenie motorówek ułatwia dostęp do zewnętrznych produktów, co zwiększa spożycie cukru, mąki i oleju. Te zmiany mają wpływ na zdrowie społeczności, gdzie zaczynają pojawiać się przypadki cukrzycy oraz wzrost poziomu cholesterolu.

Długotrwała współpraca z naukowcami przyniosła Tsimanes lepszy dostęp do opieki medycznej, jednak wielu członków społeczności nie dożywa starości z powodu infekcji i chorób, które są powszechne w młodym wieku. Mimo to, osoby, które przetrwały dzieciństwo pełne trudności, jak 81-letnia Hilda, nie przejmują się starością i śmiercią — usłyszeli dziennikarze BBC, pełnej humoru i śmiechu rozmowie z seniorką..