560-letni dzwon zabrzmiał ponownie po wielu dekadach milczenia
Największy średniowieczny dzwon na Pomorzu Zachodnim, znajdujący się na wieży kościoła św. Jana Chrzciciela w Stargardzie, znów zabrzmiał po wielu latach ciszy. Koszt jego renowacji przekroczył 400 tys. zł, a historycy i specjaliści od ludwisarstwa uznają go za trzeci najważniejszy dzwon tego rodzaju w Polsce.
Dzwon Jan Maria, umieszczony na wieży kościoła św. Jana Chrzciciela w Stargardzie, został odlany w 1464 roku. Przez wieki wyznaczał czas, ogłaszał uroczystości i ostrzegał przed zagrożeniami. Jednak przez ostatnie dekady milczał.
– Przez kilkadziesiąt lat był nieużytkowany z powodów technicznych i na nowo trzeba było go przywrócić do ruchu, aby można było go rozkołysać, rozdzwonić, sprawdzić, jak zamocowane jest serce, jak zamocowane jest jarzmo – wyjaśnił dr hab. Marcin Majewski, dyrektor Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie.
Wyjątkowy zabytek
Dzwon ma średnicę 178 cm i waży 3876 kg, co czyni go największym zachowanym średniowiecznym dzwonem na Pomorzu Zachodnim.
– Jest to trzeci instrument tej klasy w Polsce, obok dzwonu Zygmunta w Krakowie i dzwonu Tuba Dei w Toruniu – podkreślił Majewski.
Dzwon został odlany przez grapengiserów, rzemieślników specjalizujących się w tworzeniu kociołków z brązu.
–Przy okazji czasami odlewali dzwony, chrzcielnice, lichtarze, moździerze apteczne – dodał Majewski.
Na wieży kościoła św. Jana znajdują się także dwa mniejsze XV-wieczne dzwony. Jeden z nich pochodzi z Rogowa, nieistniejącego dziś kościoła, i ozdobiony jest plakietą przedstawiającą św. Otylię z Hohenburga, co świadczy o pielgrzymce mieszkańca Stargardu lub okolic.
Historia i renowacja
Dzwon Jan Maria był dobrze znany historykom i ludwisarzom. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z początku XVII wieku z „Wielkiej Kroniki Kościoła Pomorskiego” autorstwa Daniela Cramera. Jednak pod koniec XX wieku dzwon popadł w zapomnienie.
W 1993 roku odezwał się podczas inscenizacji na 750-lecie nadania praw miejskich Stargardowi. Dopiero po 31 latach przeprowadzono kompleksową renowację, dzięki której dzwon znów może być używany.
Renowacja została zainicjowana przez prezydenta Stargardu Rafała Zająca, przy współpracy dr. Majewskiego. Koszty pokryto ze środków Rządowego Programu Ochrony Zabytków Polski Ład. Prace trwały pół roku i obejmowały oczyszczenie elementów, uzupełnienie braków i konserwację.
Kiedy można usłyszeć dzwon?
– Wielki dzwon będzie używany w niedzielę w południe, na Anioł Pański, i przy większych uroczystościach kościelnych, państwowych i ważnych wydarzeń dla naszego miasta – zapowiedział proboszcz parafii ks. Krzysztof Wąchała.
Dzwon, umieszczony na wieży niedostępnej dla zwiedzających, można obejrzeć po wcześniejszym zgłoszeniu się do parafii.
W uroczystym „przebudzeniu” dzwonu, które odbyło się 5 stycznia, uczestniczyli m.in. abp Wiesław Śmigiel, lokalne władze oraz duchowni.
