Francuski listonosz zbudował sobie własnymi rękoma pałac. Oto dzieło jego ogromnej determinacji i pasji

W 1879 roku francuski listonosz Ferdinand Cheval dał się ponieść wyobraźni i rozpoczął wieloletnią budowę – jak sam to określił – „pałacu doskonałego” (Le Palais Idéal). Nie zniechęciły go krzywe spojrzenia sąsiadów, długie godziny żmudnej pracy ani rozmach własnej wizji. Po 33 latach pracy listonosz-pasjonat ukończył swoje dzieło, które uznane zostało za jeden z najdziwniejszych budynków w historii architektury. A wszystko zaczęło się od przypadkowego spotkania z… polnym kamieniem.

Ferdinand Cheval urodził się w 1836 roku. W wieku 13 lat opuścił szkołę, aby jakiś czas później rozpocząć praktykę u piekarza. Jego dalsza kariera potoczyła się jednak inaczej – w 1867 Cheval zaczął pracować jako listonosz. Codziennie dostarczał pocztę mieszkańcom niewielkich miejscowości okolic Hauterives na południowym wschodzie Francji, gdzie mieszkał.

Pewnego dnia, kiedy szedł polną drogą, potknął się o kamień, który zachwycił go swoim kształtem.
Zacząłem wtedy marzyć o zbudowaniu pałacu, wspaniałego zamku. Nikomu o tym nie powiedziałem, bo bałem się, że ludzie mnie wyśmieją. Ja sam czułem się zawstydzony tym pomysłem – pisał Cheval w swoich wspomnieniach.

Porzucił wtedy zamiar zrealizowania swojego marzenia, jednak ponowne ”spotkanie” z kamieniem sprawiło, że zmienił zdanie

”Piętnaście lat później, kiedy prawie już zapomniałem o tamtym marzeniu, kiedy wcale o nim nie myślałem, przypomniała mi o nim moja stopa. Nadepnąłem na kamień, przez który prawie się przewróciłem. Podniosłem go. Kamień miał tak niezwykły kształt, że wsadziłem go do kieszeni. Chciałem zabrać go ze sobą, żeby w spokoju nacieszyć nim oczy” – wspominał Cheval

Następnego dnia Cheval powrócił w tamto miejsce i znalazł więcej, ”jeszcze piękniejszych kamieni”. Były to piaskowce, które zachwyciły go różnorodnością swoich form, przypominających rzeźby. Przez następne 33 lata Cheval wytrwale zbierał kamienie na 30-kilometrowej trasie, jaką przechodził roznosząc pocztę. Niekiedy pasja tak go pochłaniała, że w poszukiwaniu cennego budulca wydłużał drogę o 8 kilometrów.

Kiedy torba na listy, kieszenie i koszyk już mu nie wystarczały, Cheval sprawił sobie taczkę. Zebrane kamienie gromadził w swoim ogrodzie, gdzie w 1879 roku zaczął tworzyć pałac swoich marzeń, który nazwał ”Pałacem Doskonałym” (Le Palais Idéal). Przez pierwszych 20 lat listonosz budował zewnętrzne ściany budynku. Później zajął się wnętrzem i dekoracjami.

Cheval pracował głównie nocami, tylko przy świetle kaganka. Budował swój pałac przez 33 lata – samodzielnie, kamień po kamieniu. Do spajania konstrukcji używał zaprawy cementowo-wapiennej. Wyobraźnia listonosza pełna była obrazów egzotycznych miejsc, których litografie oglądał w roznoszonych magazynach i na pocztówkach. Znalazło to odzwierciedlenie w różnorodności stylów pałacu.

W dziele Chevala widać elementy typowe dla hinduskich świątyń, arabskich meczetów, średniowiecznych zamków i chrześcijańskich katedr. Dzięki bogatym dekoracjom oraz rzeźbom przedstawiającym zwierzęta i postacie mityczne, ”Pałac doskonały” wydaje się żyć. Z jego ścian spoglądają liczne ptaki, niedźwiedzie, wróżki, aligatory, ośmiornice i giganty. Cała budowla ma 26 metrów długości i około 10 metrów wysokośc.

Kiedy Cheval ukończył pałac w 1912 roku, miał 76 lat. Nie zamierzał jednak w nim zamieszkać. Listonosz-artysta udostępnił swoje dzieło wszystkim, którzy zapragnęli je zobaczyć. Jak sam deklarował, zupełnie nie przejmował się złośliwymi uwagami miejscowych, którzy przez lata nazywali go wariatem.
Wiedziałem, że ludzie uwielbiają wyśmiewać, a nawet prześladować tych, których nie rozumieją – pisał Cheval. – Chciałem pokazać, co można osiągnąć siłą woli.

Budowla zachwyciła samego Picassa, który stworzył kilkanaście inspirowanych pałacem Chevala szkiców. ”Pałac doskonały” uznany został za jeden z najbardziej unikalnych przykładów prymitywizmu w architekturze. Co roku ogląda go teraz około 100 tysięcy turystów. W 1986 roku francuska poczta uczciła pamięć i dokonania Chevala, emitując znaczek z jego wizerunkiem.

Cheval chciał zostać pochowany w swoim pałacu, jednak nie zezwalało na to francuskie prawo. Zabrał się więc za budowę grobowca na miejscowym cmentarzu, co zajęło mu osiem lat. Zmarł w 1924 roku, w rok po ukończeniu swojego mauzoleum. ”Pałac doskonały” zyskał podziw wielu ówczesnych artystów, którzy przyjeżdżali do malutkiego Hauterives zainteresowani niezwykłą historią twórcy tej  budowli.

Francuski listonosz budował swoje dzieło przez 33 lata. Głównym materiałem były kamienie, które zbierał na polach i drogach.