Terapeutyczna moc książek podczas wojny. „Syryjczycy tego potrzebują”

Literatura stała się luksusem, na który wielu Syryjczyków nie może sobie pozwolić. Pewien człowiek z nadmorskiego miasta Tartus w Syrii prowadzi misję, której celem jest zapewnienie mieszkańcom bezpłatnego dostępu do książek. 

Upalne lato sprawia, że większość ludzi nie wychodzi na ulice. Mohamed Zaher z oddaniem stoi w swoim kiosku z książkami, jak co dzień, oferując tym, którzy odważą się wyjść w upał, miejsce siedzące i darmową podróż przez jedną z jego książek.

Doświadczywszy uzdrawiającego wpływu czytania podczas trwającego w Syrii od dziesięciu lat konfliktu, 32-latek jest współzałożycielem Wisdom Seller, projektu społecznego, którego celem jest ponowne połączenie Syryjczyków z ginącą praktyką czytania.

Dla Zahera książki stanowiły ucieczkę podczas siedmiu lat konfliktu zbrojnego który pochłonęł tysiące istnień ludzkich i zdewastował jego kraj.

–To jest terapeutyczne. Przerzucanie stron książki pomagało mi przetrwać każdy dzień i oderwać się od okropności wojny. Syryjczycy tego potrzebują – wymazać obrazy, które wojna zakodowała w ich umysłach – mówi.

Ale książki stały się luksusem, na który nie stać większości Syryjczyków. Konflikt nie tylko doprowadził do zburzenia wielu drukarni, zamknięcia niezliczonych księgarni i ucieczki intelektualistów i autorów z kraju, który niegdyś słynął z wpływów kulturalnych w regionie. Pozostawiła również gospodarkę Syrii w strzępach: 90 procent Syryjczyków żyje obecnie poniżej granicy ubóstwa, według ONZ, a ponad 80 procent jest pozbawionych dostępu do żywności.

Kupowanie książek jest więc ostatnią rzeczą, o której ludzie myślą, zwłaszcza że drukowane egzemplarze zostały przyćmione przez rosnącą zależność od Internetu w dostępie do informacji i literatury.

Drewniany kiosk Zahera, położony w centrum Tartusu, zaledwie kilka metrów od lśniącego Morza Śródziemnego, ozdobiony jest cytatami z literatury, wizerunkami polityków i zaproszeniem dla przechodniów do wzięcia książki i przeczytania 15 lub więcej stron, aby otrzymać darmową filiżankę kawy.
Ci, którzy przyjmą zaproszenie, mogą wybierać spośród 2 tys. książek, które znajdują się na ścianach kiosku, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz, a także na stojakach na ulicy, w otoczeniu stołów i krzeseł.

Dla Ali Shaqra, 35 lat, kiosk szybko stał się jednym z jego ulubionych miejsc spędzania czasu w rodzinnym mieście.

–To miejsce, w którym zdobywam wiedzę i poznaję ciekawych ludzi – mówi świeżo po ślubie młody człowiek, który w kiosku poznał swoją żonę, Loujain Al-Owair.

Obciążenie ekonomiczne

Mimo że Tartus został oszczędzony przed zniszczeniem podczas wojny, nie udało mu się uniknąć fatalnych warunków ekonomicznych, które, jak mówi Ghada Aizouqi, mieszkanka miasta, odciągnęły ją od pasji czytania. Znosząc palący upał, kobieta wybiera książkę i siada na krześle w cieniu pobliskiego muru.

–To mi daje przyjemność i bardziej osobiste uczucie, gdy trzyma się książkę w rękach. W ostatnich latach ceny książek gwałtownie wzrosły, więc zdecydowałam się na kopie cyfrowe. Ale odkąd zaczął działać Wisdom Seller, przychodzenie tu co drugi dzień i czytanie przez nie mniej niż godzinę stało się moim nawykiem – mówi.

Funt syryjski od początku konfliktu stracił prawie 99% wartości, co spowodowało trzycyfrową stopę inflacji. Tylko w ciągu ostatnich dwóch lat koszty papieru i druku wzrosły o co najmniej 500 procent. Tymczasem liczba publikacji drukowanych wchodzących na syryjski rynek spadła z około 1000 dziennie przed konfliktem do nie więcej niż dziesięciu obecnie. W związku z tym Zaher zachęca również swoich gości do oddawania książek.

–Odwiedzający mogą zabrać książki do domu, jeśli wymienią je na inne – mówi, dodając, że od początku projektu w jego kiosku zatrzymało się około 20 000 czytelników.

Zaher, który wraz z byłym wspólnikiem włożył niewiele pieniędzy w stworzenie tego projektu, obecnie jest jedynym menadżerem „Wisdom Seller” i polega głównie na darowiznach od zamożnych mieszkańców Tartusu, aby utrzymać swój projekt przy życiu.

–Są klienci, którzy przychodzą na kawę podczas pogawędki, lub na inne wydarzenia, które organizujemy, takie jak występy zespołów – ale dochód uzyskany ze sprzedaży kawy nie wystarcza, aby utrzymać nas na powierzchni – wyjaśnia Zaher, dodając, że potrzebuje około 200 dolarów miesięcznie, aby pokryć wydatki.

Gdy Zaher opowiada o swoim projekcie, 12-letni stały bywalec Amr Ali bierze do ręki książkę i siada przy jednym ze stolików. Wokół kiosku zebrało się już kilku miłośników kawy, którzy prowadzą głęboką rozmowę.

–Nie jestem tu dla kawy, ale dla przyjemności czytania – mówi Ali, pomiędzy cichym przerzucaniem stron swojej książki. –Uwielbiam to.

 

Przeczytaj też:

Zdjęcie główne: Wisdom Seller

Żródło: Positive News

Opracowanie: Agata pałach, blog Nigdy za późno