Syndrom złamanego serca można pomylić z zawałem. Jakie są objawy i jak leczyć zespół takotsubo?
O złamanym sercu mówimy często w kontekście metafory, odnosząc się do zwodu miłosnego. Czy jednak wiążą się z tym objawy fizyczne, a serce może zostać rzeczywiście “złamane”? Okazuje się, że pod wpływem silnych emocji i stresu, można odczuwać fizyczny ból w klatce piersiowej. W sercu dochodzi wtedy do zmian przypominających swoimi objawami, a nawet obrazem klinicznym, zawał. Emocje mogą zatem wywołać fizyczny ból i uczucie „pękania serca”, co może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Sprawdź, jak rozpoznać syndrom złamanego serca i jak leczyć zespół takotsubo.
Zespół złamanego serca, czyli zespół takotsubo. Co warto o nim wiedzieć?
Takotsubo, czyli to tak zwany zespół złamanego serca, to kardiomiopatia stresowa lub zespół balotującego koniuszka to choroba mięśnia sercowego, zaliczana do pierwotnych nabytych kardiomiopatii, czyli grupy chorób serca prowadzących do jego niewydolności. Zespół takotsubo charakteryzuje się zaburzeniem czynności skurczowej lewej komory serca i jest on wywoływany silnym stresem.
Jest to mało znana dolegliwość, która po raz pierwszy została opisana w 1991 r. w Japonii. Jej nazwa, zespół takotsubo, pochodzi od dawnego japońskiego naczynia, służącego do połowu ośmiornic (jap. : tako – ośmiornica, tsubo – naczynie), które ma kształt dużego, pękatego dzbana o wąskiej szyjce. Taki właśnie kształt przybiera lewa komora serca, kurcząc się nieprawidłowo w przebiegu kardiomiopatii stresowej.
Zespół takotsubo swoimi objawami, a nawet obrazem klinicznym do złudzenia przypomina chorobę wieńcową serca, a różni się tym, że zaburzenia te mają charakter przejściowy, natomiast w przebiegu zespołu złamanego serca nie występują zmiany miażdżycowe w naczyniach wieńcowych.
Przyczyny zespołu złamanego serca
Przyczyny tego zaburzenia nie są do końca znane. Kardiomiopatię wywołuje silny stres, który powoduje wyrzut i wzrost stężenia we krwi katecholamin (takich jak dopamina, adrenalina i noradrenalina). Hormony te, wydzielane w sytuacji stresowej, przyspieszają akcję serca oraz zwiększają jego kurczliwość. Zbyt wysokie stężenie katecholamin działa toksycznie na mięsień sercowy i przyczynia się do zwiększenia stresu oksydacyjnego, powoduje także zaburzenia w mikrokrążeniu i skurcze tętnic wieńcowych, co upośledza pracę serca.
Bodźcem stresowym wyzwalającym taką reakcję organizmu są silne emocje, wywołane rozstaniem, odejściem bliskiej osoby czy problemami rodzinnymi. Czasem zdarza się, że kardiomiopatię stresową wywołują także czynniki fizyczne, takiej jak silny ból brzucha. Może ona również wystąpić bez żadnego czynnika stresującego.
Kardiomiopatia takotsubo najczęściej dotyczy kobiet w wieku około- lub postmenopauzalnym, a wiąże się to ze zmniejszeniem wydzielania estrogenów, czyli hormonów wykazujących działanie kardioprotekcyjne (ochraniające serce).
Objawy zespołu złamanego serca
Objawy kardiomiopatii stresowej są bardzo silne i nagłe i najczęściej przypominają objawy zawału serca lub ostrego zespołu wieńcowego, a są to:
- silny ból w klatce piersiowej w okolicy zamostkowej,
- kołatania serca
- duszność spoczynkowa,
- kaszel,
- osłabienie,
- nudności i wymioty,
- omdlenie.
W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Zlekceważenie tych symptomów i próba ich „przeczekania” mogą doprowadzić do wystąpienia wstrząsu kardiogennego i zatrzymania krążenia.
Diagnostyka
Zarówno objawy, jak i badania diagnostyczne w przebiegu kardiomiopatii stresowej mogą sugerować ostry zespół wieńcowy. W badaniu EKG widoczne jest bowiem uniesienie odcinka ST — jednak mniej wyraźne niż w przypadku zamknięcia światła tętnicy, jakie następuje w chorobie wieńcowej, odwrócenie załamka T i obecność załamka Q. Taki obraz badania EKG występuje przy zawale serca.
Również w badaniach krwi widoczne jest podwyższenie biomarkerów martwicy mięśnia sercowego – troponin. Jest ono nieduże i krótkotrwałe. Bardziej wyraźnie zaznacza się jednak wzrost peptydów natriuretycznych – BNP i NT-proBNP, specyficznych dla niewydolności serca i układu krążenia.
Najwyraźniej jednak kardiomiopatię stresową da się zdiagnozować na podstawie echa serca. Badanie to uwidacznia tzw. balotujący koniuszek, czyli nieprawidłowy skurcz lewej komory w jej części środkowej oraz koniuszka serca. Komora ta, zamiast się kurczyć i rozkurczać, rozdyma się jak nadmuchiwany balonik, stąd też nazwa, „zespół balotującego koniuszka”. Bardzo ważne w rozpoznaniu zespołu złamanego serca jest to, że zmiany te są przejściowe.
W diagnostyce pomaga również koronarografia, czyli angiografia naczyń wieńcowych, którą przeprowadza się w celu rozpoznania ostrego zespołu wieńcowego. W przypadku kardiomiopatii takotsubo przeciwnie niż np. przy zawale serca, badanie to nie wykazuje zwężeń w tętnicach wieńcowych, skrzeplin lub dowodów na pęknięcie blaszki miażdżycowej.
Kardiomiopatia stresowa występuje więc u pacjenta, u którego wystąpił nagły ból w klatce piersiowej. Zdiagnozowano u niego w badaniu EKG oraz badaniu krwi zmiany sugerujące wystąpienie choroby wieńcowej, jednak koronarografia nie ujawniła zwężeń w tętnicach wieńcowych, a echo serca uwidoczniło nieprawidłowy skurcz, najczęściej lewej komory serca.
Diagnozując zespół złamanego serca, należy również wykluczyć przebyty niedawno uraz głowy, krwawienia wewnątrzczaszkowego, guza chromochłonnego, zapalenia mięśnia sercowego czy kardiomiopatię przerostową, czyli wrodzony przerost lewej komory serca.
Leczenie zespołu złamanego serca
Kardiomiopatię takotsubo leczy się objawowo za pomocą środków farmakologicznych, takich jak betablokery i inhibitory konwertazy angiotensyny. W przebiegu schorzenia może wystąpić obrzęk płuc lub zastoinowa niewydolność mięśnia sercowego, w przypadku których konieczne jest wdrożenie leczenia za pomocą środków moczopędnych. Zaburzenia kurczliwości lewej komory mogą prowadzić do powstawania skrzeplin, dlatego niekiedy profilaktycznie włączane są również leki przeciwzakrzepowe.
W początkowej, ostrej fazie choroby, może dojść do groźnych powikłań, takich jak: ostra niewydolność serca z obrzękiem płuc, wstrząs kardiogenny, arytmie komorowe, ostra niedomykalność zastawki mitralnej czy pęknięcie wolnej ściany serca. Jednak śmiertelność z powodu zespołu złamanego serca jest bardzo niska. U większości pacjentów zmiany spowodowane wystąpieniem kardiomiopatii stresowej są w pełni odwracalne i już po kilku tygodniach pacjent wraca do pełnej sprawności.
Potwierdza się więc stwierdzenie, że w przypadku złamanego serca czas leczy rany.
Źródła:
Kardiomiopatia tako-tsubo – problem kliniczny Folia Cardiologica
Takotsubo cardiomyopathy or “broken heart syndrome” – A case report Polish Annals Medicine
Pingback:Syndrom złamanego serca można pomylić z zawałem. Jakie są objawy i jak leczyć zespół takotsubo? – Wiadomości ze świata