10 sposobów na to, by uczyć się lepiej – ale nie dłużej

Nauka w obecnej sytuacji nie należy do najłatwiejszych. Co można zrobić, aby uczynić ją bardziej efektywną, poświęcając przy tym mniej czasu? Poniżej przedstawiamy 10 sposobów na to, jak uczyć się szybciej i z lepszymi efektami.

1. Warto rozdzielić naukę w czasie, dzieląc materiał na mniejsze partie

Wśród uczniów i studentów panuje powszechne przekonanie, że na naukę zawsze znajdzie się czas. Niestety, nic bardziej mylnego. Naukę zdecydowanie lepiej jest rozłożyć w czasie. Co prawda zawsze znajdą się zarówno zwolennicy powtarzania tuż przed testem, jak i zagorzali przeciwnicy takich praktyk. Wszyscy jednak powinni mieć na względzie wynik eksperymentu przeprowadzonego w 2009 r. Jego autorzy poprosili 2 grupy studentów, by uczyli się słówek za pomocą fiszek. Jedni mieli rozłożyć sobie proces nauki na następne 4 dni i uczyć się wszystkich słówek z listy. Drudzy mieli słówka pogrupowane na mniejsze partie, których uczyli się w sesjach, tyle że skumulowanych w przeciągu jednego dnia. Uczniowie z pierwszej grupy poradzili sobie zdecydowanie lepiej.

2. Praktyka jest lepsza od teorii

Prawdziwe jest ponadczasowe stwierdzenie, że trening czyni mistrza. Wiedzą o tym doskonale sportowcy, muzycy, malarze. Pora, by pamiętali o tym także i uczniowie. Najlepszym sposobem na naukę jest empiryzm. Oczywiście, nie zawsze takie „zapamiętywanie przez doświadczanie” jest możliwe, ale jeśli tylko byłaby ku temu sposobność – warto spróbować. Badanie z 2013 r. wykazało, że uczniowie, którzy kilka tygodni przed ważnym egzaminem wykonywali testy próbne, uzyskali koniec końców lepszy wynik.

3. Bierne i powierzchowne czytanie nie przynosi efektów

Bezsensowne czytanie podręczników i notatek jest zdaniem ekspertów jedną z najgorszych metod efektywnego uczenia się. Potwierdzają to badania z 2009 r. Jedna grupa biorących w nich udział uczniów miała przeczytać tekst tylko raz, a następnie na jego podstawie wykonać test. Innym polecono dwukrotną lekturę. Wyniki obu grup niewiele się różniły.

4. Błędy są potrzebne

Człowiek najlepiej uczy się na własnych błędach. Powtarzasz materiał, nie znasz odpowiedzi na dane zagadnienie? Nie załamuj się, tylko sprawdź, poszukaj rozwiązania. Dzięki temu łatwiej i na dłużej je zapamiętasz. Przekonuje o tym w swojej książce „Failure: Why Science is So Successful” Stuart Firestein.

5. Sprawdzaj swoje możliwości

Quizy, fiszki, powtórki, wzajemne przepytywanie się – to wszystko pomaga w zapamietywaniu materiału. Podobnie jak w przypadku wykonywania próbnych testów i uczenia się „schematu” egzaminu, tu również mamy szansę sprawdzić już przyswojoną wiedzę. Szczególnie pomocne jest powtarzanie w grupie, nawet rozmawiając przez telefon czy podczas konferencji. Co ciekawe, ta metoda okazała się szczególnie skuteczna w przypadku uczniów z ADHD. Potwierdziły to niedawne badania z 2020 r.

6. Zacznij doceniać obrazki

Niezależnie od tego, czy czujesz się wzrokowcem, czy nie, obrazki mogą okazać się niezastąpione w nauce. Zdaniem badaczy z Washington University są w stanie pomóc w stworzeniu lepszej reprezentacji danego zagadnienia w naszej głowie. Zresztą, eksperyment z 2003 r. wskazuje, że wykorzystywane przez nas obrazki wcale nie muszą bezpośrednio nawiązywać do tematu, którego się uczymy – naukowcy dali uczniom tekst o pięciu naukowcach. Dla jednej grupy uczniów dodano do artykułu kreskówki. I tak np. fragment o Alfredzie Binecie opatrzony był ryciną kierowcy rajdowego z czapką na głowie (ang. bonnet). Uczniowie, którzy czytali teksty z załączonymi obrazkami, uzyskali lepsze wyniki w finalnym teście.

7. Opieraj się na przykładach

Jeśli nie potrafimy czegoś zrozumieć, można spróbować to sobie wyobrazić i tym samym skonkretyzować, bazując na określonych przykładach. Idealnie, gdy przykładów wziętych z życia mamy co najmniej dwa. Pomaga to mózgowi wykorzystywać posiadaną już wiedzę w starciu z nowymi sytuacjami i problemami.

8. Mieszaj

W swoich powtórkach nie musisz kierować się jednym, ustalonym odgórnie porządkiem. Mieszaj różne koncepcje. Badania naukowców z Maryland z 2019 r. potwierdziły, że brak porządku w zagadnieniach powtórkowych sprzyja lepszemu zapamiętywaniu ich przez ucznia.

9. Trzymaj się planu

Wypracuj sobie swój własny plan działania. Nie zawsze rutyna musi być nudna, czasem może okazać się skuteczna. Zdaniem psychologów potrzebujemy ok. 2 tygodni na wdrożenie się do nowego schematu. W tym czasie warto podzielić naukę na mniejsze partie i zaplanować sobie krótkie przerwy, 5–10 minutowe. To skuteczna metoda na walkę z czynnikami rozpraszającymi uwagę, na przykład z telefonem.

10. Nie poddawaj się

Wzorując się na Sokratesie, warto zadawać pytania. Dociekaj, dlaczego coś ma prawo się wydarzyć, dlaczego inne teorie łatwo jest podważyć. Opracowuj w głowie nowo poznane zagadnienia. Im lepsze zrozumienie, tym lepsze zapamiętanie.