Dobra zmiana według Japończyków
Kaizen to japońska filozofia małych kroków. Słowo to w tłumaczeniu na polski oznacza „dobrą zmianę”. Ta japońska filozofia znana jest głównie jako koncepcja zarządzania, ale przede wszystkim jest to ważna część japońskiej kultury. Jej ideą jest bezustanne doskonalenie, polegające na konsekwentnym wprowadzaniu drobnych zmian. Filozofia ta jest przeciwieństwem powiedzenia „idź na całość”, uśmierza ból spowodowany poczuciem porażki, spowodowane wyznaczaniem sobie zbyt ambitnych celów, które porzucamy zwykle po kilku tygodniach.
Mimo że kaizen nie zmieni życia z dnia na dzień, może wprawić w ruch znaczące zmiany.
U podstaw metody opartej na uporządkowaniu leży dążenie do poprawy efektywności i satysfakcji przy jednoczesnym zminimalizowaniu kosztów energii. Kaizen jest elastyczną filozofią, którą można dostosować do własnego stylu pracy, preferencji i osobowości.
Melody Wilding jest licencjonowanym pracownikiem socjalnym, który pracuje jako profesor ludzkich zachowań w Hunter College oraz trener wydajności i kariery. Wilding przedstawia 3 sposoby zastosowania filozofii Kaizen na poziomie osobistym:
1. Uświadom sobie, gdzie marnujesz czas i energię
Jedną z podstawowych zasad Kaizen rozsądne dysponowanie czasem i energią. Ma to znaczenie w wielu obszarach życia. Kluczem do uwolnienia większej produktywności jest robienie mniej, ale w sposób bardziej świadomy. Przez kilka tygodni śledź każde wykonywane zadanie i poświęcony mu czas. Następnie oceń, czy to, co robisz, jest rzeczywiście potrzebne, czy może działasz na zasadzie autopilota. To ćwiczenie pomaga zaoszczędzić czas oraz uwolnić się od zobowiązań i zadań, które nie przynoszą zadowalających efektów.
2. Sprawdź, co działa prawidłowo, a co można poprawić
Aby metoda kaizen była skuteczna, musisz przyjrzeć się swoim zasobom oraz słabym stronom i ustalić, co w danym obszarze można udoskonalić. Gdy zaczniesz identyfikować obszary wymagające poprawy, rozpocznij od niewielkich zmian. Większość osób jest niecierpliwa, oczekując rezultatów z dnia na dzień. Tymczasem każda zmiana to proces, a stopniowy wzrost jest znacznie bardziej efektywny i trwały, w przeciwieństwie do nagłych zmian.
Warto więc uzbroić się w cierpliwość. Pamiętaj, że zmiana ma swoje źródło w ustanowieniu nowego nawyku. Warto mieś wiadomość, że każdy, nawet najmniejszy krok sprawia, że jesteśmy coraz bliżej celu. Dlatego istotne jest dostrzeganie nawet początkowych, pozornie niewidocznych efektów. To dzięki nim otrzymujemy motywację do podjęcia kolejnych działań.
3. Pomyśl, co możesz zrobić, aby być bardziej produktywnym i skutecznym
Wyodrębnić momenty, w których jesteś najmniej produktywnym, czyli sytuacje, gdy czujesz się zirytowany, sfrustrowany lub rozproszony. Reakcje te wskazują obszary, które wymagają poprawy. Jest to również dobra okazja do ćwiczenia samokontroli i skupienia. Ważne jest, aby odnaleźć równowagę pomiędzy optymalizacją i akceptacją, łącząc zarówno pozytywne, jak i negatywne doświadczenia. Spróbuj zastosować codzienną praktykę wdzięczności, stawiając sobie pytania: „Jaki był najlepszy moment twojego dnia”? Oraz „Jaki był najgorszy moment twojego dnia?”. Co mógłbyś poprawić, żeby uniknąć niechcianych sytuacji? Czego się nauczyłeś?
Metoda kaizen, jak każda metoda ukierunkowana na zmianę, wywołuje opór naszego ego, oparty głównie na lęku przed porażką, co z kolei uruchamia proces ociągania się.
W sytuacji kryzysowej metoda małych kroków może wydawać się absurdalna. Instynkt podpowiada nam, że musimy działać natychmiast. Jednak nawet w newralgicznych momentach, a może zwłaszcza w takich, „tylko spokój może nas uratować”. Działanie podzielone na etapy przyczynia się do powstawania nowych ścieżek neuronowych, co pozwala na tworzenie nowych, lepszych nawyków, dzięki którym zbliżamy się do celu. System małych kroków zaspokaja potrzebę działania, jaką „odczuwa” nasze ciało migdałowate. Ten mechanizm sprawdza się w przypadku każdego kryzysu. Dzięki niemu mamy poczucie kontroli nad sytuacją i zaczynamy myśleć racjonalnie, a w konsekwencji skutecznie.
2. Lęk i niepokój
Lęk i niepokój to naturalne reakcje na zmianę. Potrafią jednak zniekształcać rzeczywisty obraz sytuacji na tyle, że system alarmowy każe nam zawracać. Pamiętaj jednak, że działanie ma moc rozpraszania lęków i obaw.
3. Surowy, krytyczny głos wewnętrzny
Wiele osób sądzi, że nieustanna autokrytyka jest odpowiednikiem trenera, który popycha do większego wysiłku, co finalnie prowadzi do sukcesu. Jest w nich obawa, że odpuszczanie sobie prowadzi do lenistwa i obniżenia ambicji. To błąd. Negatywne myśli tworzą ciąg, który nas spowalnia, podcina nam skrzydła i gasi nawet najlepsze intencje. Sukces rodzi się w środowisku partnerskim. Stań się więc swoim partnerem.
4. Izolacja
Jedną z reakcji naszego organizmu na problem jest ucieczka. Jednak budowanie wokół siebie muru może nas wpędzić w stany depresyjne. Dlatego nie odrzucaj zasobów, jakimi są twoje sieci społeczne. Potraktuj problem jako wyzwanie, dzięki któremu postawisz kolejny krok.
5. Poszukiwanie odpowiedzi w niewłaściwych miejscach
Najczęściej szukamy odpowiedzi w miejscach, w których poszukiwania wydają się najbardziej komfortowe, a w konsekwencji najłatwiejsze. Ten mechanizm porównać można do działania na skróty, które paradoksalnie zabiera nam więcej czasu i energii, prowadząc ponadto do de motywacji. Każda próba obejścia głównego obszaru naszych poszukiwań prowadzi do konieczności zaczynania od początku – krok po kroku.
Metoda małych kroków to zatem filozofia oparta na zaufaniu – wobec siebie i wobec świata.
Nie trzeba widzieć całej drogi, aby dotrzeć do celu. Można to porównać do jazdy samochodem w nocy. Światła oświetlają jedynie kilkadziesiąt metrów drogi, mimo tego możemy przejechać wiele kilometrów. Tak samo dzieje się życiu, każdy następny kro.
