Shou Sugi Ban – starożytna technika zabezpieczania drewna ogniem

Ciężko sobie wyobrazić stosowanie ognia do konserwacji drewna, jednak pewna starożytna japońska technika właśnie na tym polega. Shou Sugi Ban to metoda obróbki drewna, w której opala się drewno, następnie je schładza, czyści i wykańcza wszystko olejem. Tradycyjnie używa się do niej japońskiego cedru.

Obecnie, Shou Sugi Ban stosuje się jako technikę konserwacji drewna, która jest przyjazna dla środowiska i sprawia, że w ten sposób przygotowane drewno – wbrew temu, czego można by się spodziewać – jest odporne na ogień. Bardziej nowoczesne techniki, które pozwalają na uzyskanie tego efektu, zakładają korzystanie z farb, tzw. opóźniaczy oraz chemicznych konserwantów. Przy stosowaniu tej starożytnej metody, wszystko to staje się zbędne. Drewno poddane takiej obróbce wykorzystuje się najczęściej do produkcji mebli, wnętrz i dzieł sztuki.

Ta tradycja jest nadal popularna w prefekturze Okayama w Japonii. Projektanci i architekci nie pracują tylko z japońskim cedrem – teraz używają także sosny, jedlicy zielonej, żywotnika olbrzymiego i dębu. Choć cały proces jest stosunkowo czasochłonny, efekt jest niesamowity, a drewno nabiera połyskliwego odcienia i wyraźnych linii. Tak zabezpieczone drewno nie tylko jest odporne na ogień i wodę, ale i na gnicie oraz insekty… do tego może wytrzymać do 80 lat.

Na czym polega metoda Shou Sugi Ban

Proces Shou Sugi Ban wyciąga wilgoć i tworzy naturalny związek chemiczny, który chroni drewno. Przeważnie robi się to za pomocą lampy lutowniczej. Następnie sztywną szczotką usuwa się węglowy osad z desek, które uprzednio płucze się wodą. Końcowy kolor zależy od rodzaju drewna oraz od tego, jak długo było opalane, i jak mocno je wyszczotkowano. Ostatecznie drewno można wykończyć olejem, aby poprawić jego wygląd.

Jeśli w ten sposób obrobione drewno trzyma się w środku pomieszczeń i niewiele się używa, nie będzie wymagało żadnej konserwacji. Jeśli trzyma się je na zewnątrz, powinno być zabezpieczane olejem co 10 lat. Inna metoda konserwacji może w razie potrzeby obejmować szybkie szlifowanie ręczne, wszystko to jest jednak dość standardowe jeśli chodzi o drewniane elementy.

Estetyka elementów obrobionych metodą Shou Sugi Ban zależy od drewna, które wybierzesz, jak głęboko je opalisz, jak mocno je oczyścisz za pomocą szczotki, i czym je wykończysz. Jeśli chcesz, zawsze możesz je odpowiednio zabarwić zamiast używać oleju. Kolory często wahają się od głębokiego brązu do atramentowej czerni.

 

Shou Sugi Ban nie jest pierwszą japońską metodą obróbki drewna, która jest przyjazna dla środowiska. Daisugi to technika stosowana w leśnictwie, za pomocą której pozyskuje się drewno bez ścinania drzew. To kolejny przykład tego jak pomysłowość współpracuje ze zrównoważonym rozwojem.

 

Krok po kroku: jak obrobić drewno za pomocą metody Shou Sugi Ban

Wybierz rodzaj drewna.

Według Hugh Shackletona z Shackleton Thomas, producenta mebli w Bridgewater, Vermont, cedr jest najlepszym materiałem.

„Cedr jest lżejszym, bardziej porowatym drewnem” – mówi. – „Zawiera związek chemiczny, który sprawia, że odpowiednio nadaje się do tej techniki”.

Jednak jak dodaje, sosna, choina, dąb lub drewno klonowe również się nadają.

 

Opal drewno.

Piromaniacy, to coś dla was:) Za pomocą lampy lutowniczej lub palnika do topienia lodu do większych elementów, zacznij zwęglać powierzchnię. To główny punkt procesu Shou Sugi Ban.

„Należy zwęglić powierzchnię na tyle, żeby drewno się przepaliło” – mówi Hugh. – „Kiedy zacznie się oddzielać, podobnie jak polano palące się w kominku, będzie wiadomo, że jest gotowe”. Jak zaznacza, należy zwracać szczególną uwagę na boki elementu i je także dokładnie opalić.

Upewnij się, że opalasz drewno równomiernie, przez około 5-10 sekund w każdym miejscu. Kiedy zrobi się czarne od sadzy, przejdź dalej. Pracuj w dobrze wentylowanym miejscu, bez żadnych łatwopalnych obiektów w pobliżu. Najlepiej na zewnątrz.

Weź zwykłą szczotkę drucianą i oczyść drewno z sadzy, która powstała podczas opalania. Ruchami zgodnie z kierunkiem słojów w drewnie, pracuj aż pokaże się głęboki, brązowy kolor.

„Musisz być przygotowany na charakterystyczną zmianę w drewnie” – mówi Hugh. – „Kiedy je wyszczotkujesz drucianą szczotką, drewno się otworzy. Stanie się bardziej porowate”.

Oczyść drewno.

Jeśli masz sprężarkę powietrza, użyj jej do oczyszczenia drewna. Jeśli nie, wystarczy zwykła wilgotna szmatka. Zetrzyj cały element i poczekaj, aż całkowicie wyschnie, zanim przejdziesz do kolejnego kroku.

Zabezpiecz olejem

Kiedy drewno będzie już suche, nałóż duże ilości oleju i wetrzyj go za pomocą szmatki. Raz jeszcze, wykonuj ruchy zgodne z naturalnym wzorem słojów. Ponownie pozostaw drewno do wyschnięcia, następnie nałóż drugą warstwę tam, gdzie wygląda jeszcze na suche. Możesz także użyć ponownie opalarki, żeby dodatkowo zabezpieczyć olej.

Shou Sugi Ban: wymaga czasu, ale jest tego warta

Choć technika Shou Sugi Ban może z początku onieśmielać, kiedy już się trochę wprawisz, przekonasz się, że jest prostsza niż mogłoby się wydawać. Do tego efekt końcowy jest niesamowity za każdym razem.

 

Tłumaczenie: Ola Kotlęga

Źródło:  theheartysoul.com