Kwiaty lipy – ziele o wszechstronnym działaniu doceniane przez Słowian

Kwiaty lipy to jedno z najstarszych lekarstw w naszej lokalnej tradycji. Są niezwykle aromatyczne i wydzielają słodki zapach przypominający miód.
W tradycyjnej medycynie Słowian zioła miały duże znaczenie, a wśród nich liście i kwiaty lipy odgrywały kluczową rolę. Ta tendencja nie zmieniła się w kolejnych stuleciach. Zielarki wykorzystywały kwiaty lipy do produkcji syropów, miodów i nalewek, które były niezbędne w leczeniu dolegliwości zimowych.

Medycyna słowiańska opierała się na obserwacji natury, cyklach pór roku, energetycznych żywiołach. Człowiek jako część otaczającej przyrody podlegał prawom natury w ujęciu materialnym i duchowym.

Lipa w kulturze Słowian

Słowianie otaczali drzewa szczególnym szacunkiem ze względu na różnorodne korzyści, jakie one przynosiły. W tradycji słowiańskiej lipa była uważana za drzewo święte. Symbolizowała delikatność, płodność i harmonię. Chroniła ludzi przed piorunami i złymi duchami. Kiedy dwie rodziny stawały się sąsiadami przez małżeństwo, na granicy między ich posesjami sadzono lipę, aby między nimi panował pokój i porozumienie.

Lipa stanowiła serce każdej osady słowiańskiej, pełniąc funkcję centrum życia społeczności. Spotkania, sądy, narady wojenne, negocjacje pokojowe odbywały się pod jej rozłożystymi koronami. To tam również zawierano małżeństwa, modlono się o obfity urodzaj i szukano rozwiązania trudnych spraw. Chrześcijaństwo później usankcjonowało te starożytne zwyczaje, wieszając na lipach małe kapliczki przydrożne. Od lipy wywodzi się nazwa miesiąca lipiec, a także nazwy wielu miejscowości.

Kwiaty lipy

Od połowy czerwca na rozłożystych gałęziach tych potężnych, długowiecznych drzew pojawiają się delikatnie pachnące kwiaty. Z tych kwiatów pszczoły zbierają nektar, z którego wytwarzają miód lipowy — uważany za najsmaczniejszy i najzdrowszy.

Zbieranie kwiatów lipy powinno odbywać się, gdy część z nich jest jeszcze w pąkach. Kwiatostany o naturalnych kolorach, bez plam, należy obrywać ręcznie wraz ze szypułką. Suszenie powinno odbywać się w ciepłym, przewiewnym, ale zacienionym miejscu, gdzie kwiaty są rozłożone cienkimi warstwami.

Tradycyjne zastosowanie w zielarstwie

Kwiaty lipy były stosowane w leczeniu różnych dolegliwości, takich jak gorączka, przeziębienia, lęki i zaburzenia nerwowe. Napary z kwiatów pomagały także w przypadku problemów żołądkowych, wymiotów wynikających ze stresu i niepokoju, a nawet w przypadku epilepsji.

Profil energetyczny:

• Smak: słodki, cierpki
• Energetyka: chłodzi, osusza lub nawilża
• Tkanki: płuca, wątroba
• Działanie: wydala ciepło na zewnątrz, rozprasza zastoje, rozluźnia tkanki

Kwiaty lipy łagodzą suchość i zanik tkanki, redukują napięcie fizyczne i psychiczne. Wskazane jest ich stosowanie w przypadku uczucia ciepła spowodowanego niedoborem płynów, zaczerwienionego języka, skurczów lub zwężenia tkanek, niepokoju, napięcia i dezorientacji emocjonalnej.

Herbata z kwiatów lipy pomaga w przypadku uczucia pustki i smutku bez konkretnej przyczyny. Działa kojąco i nawilża układ nerwowy. Jest szczególnie pomocna, gdy czujemy się wyczerpani, osuszeni i sparaliżowani, co często opisujemy za pomocą określeń takich jak „czuję się jak przepuszczony przez wyżymaczkę”.

Lipa jest także niezastąpiona dla osób z problemami sercowo-naczyniowymi i nadciśnieniem, gdzie stres odgrywa dużą rolę. Kwiaty lipy w połączeniu z głogiem mogą być świetnym środkiem, zwłaszcza jeśli dodamy do nich listek bazylii.

W nowoczesnej medycynie

Działanie: przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, pobudza wydalanie moczu, działa przeciwlękowo i relaksująco. Kwiaty lipy są głównie znane jako środek przeciwgorączkowy, ale mają wiele innych zalet:

• Działają uspokajająco i pomagają w zasypianiu, są skuteczne u nadpobudliwych dzieci.
• Poprawiają trawienie, stymulują wydzielanie soków trawiennych i łagodzą podrażnienia żołądka.

• Obniżają temperaturę ciała, łagodzą kaszel, ból gardła i zapalenie oskrzeli.
• Wzmacniają naczynia krwionośne i wspierają układ krążenia.
• Łagodzą bóle głowy, migreny, obniżają ciśnienie krwi.
• Stymulują układ odpornościowy, oczyszczają organizm z toksyn.
• Zmniejszają uczucie mdłości, działają rozkurczowo na bóle menstruacyjne.
• Łagodzą zaczerwienienia skóry, świąd, przyspieszają gojenie ran.

Przepisy lecznicze z kwiatów lipy

Herbatka z kwiatów lipy

Zaparzamy łyżkę kwiatów lipy w szklance gorącej wody na 15 minut. Możemy ją słodzić miodem czy sokiem z malin. Herbatka ta ma działanie napotne, delikatnie przyspiesza wydalanie moczu i pomaga obniżyć gorączkę. Czyści drogi oddechowe, łagodzi ból gardła, uspokaja oraz pomaga zasnąć.

Picie herbaty zaleca się 3-4 razy dziennie po pół szklanki pomiędzy posiłkami w przypadku grypy, zapalenia gardła czy anginy. Jako środek uspokajający, nasenny lub regenerujący po intensywnym umysłowym wysiłku, zaleca się spożywać ją 1-2 razy dziennie. Herbatka ta może być podawana nadpobudliwym dzieciom przed snem.

Odwar z kwiatów lipy

Wystarczy 8 łyżek suszonych kwiatów zalać 2 szklankami zimnej wody. Gotujemy to na małym ogniu przez 20 minut, a następnie odcedzamy. Tak przygotowany odwar stosowany jest do płukania gardła, jamy ustnej, a także jako składnik okładów i kąpieli uspokajających, przy bólach nerwowych i reumatycznych.

Syrop z kwiatów lipy

•  4 szklanki lekko ubitych kwiatów lipy
• 1 litr wody mineralnej
• 600 g cukru, 400 g miodu lipowego, 1 cytryna

Kwiaty po umyciu układamy w słoiku. Wodę gotujemy z cukrem, a po ostygnięciu dodajemy do niej miód i sok z cytryny. Tak przygotowany płyn zalewamy kwiaty. Po 2-3 dniach odwar przecedzamy, przelewamy do butelek i pasteryzujemy. Tak przygotowany syrop stosuje się przez cały rok na przeziębienie, gorączkę, zapalenia dróg oddechowych. Może służyć też jako aromatyczny dodatek do napojów — zimą do herbaty, latem do wody.

Nalewka z kwiatów lipy

Do słoika wrzucamy garść świeżych kwiatów lipy i dodajemy łyżeczkę cynamonu. Całość zalewamy 2 szklankami koniaku. Słoik odstawiamy na 10 dni w miejscu suchym, przy czym codziennie go wstrząsamy. Po upływie tego czasu nalewkę przecedzamy. Kwiaty lipy, które pozostały po przecedzeniu, zalewamy białym, wytrawnym winem gronowym i odstawiamy na kolejne 10 dni. Po tym czasie nalewkę filtrujemy. Obie nalewki mieszamy ze sobą i dodajemy do nich szklankę soku malinowego.

Zaleca się spożycie kieliszka takiej nalewki przed pójściem spać, można ją również rozcieńczyć ciepłą wodą. Nalewka ma działanie uspokajające i pomaga zasnąć. Może być stosowana na przeziębienie, wychłodzenie oraz osobom, które ciągle marzną. Jest też skuteczna przy przewlekłym kaszlu i zalegającej flegmie w oskrzelach.

Ziołowy eliksir na infekcje

Składniki takie jak kwiat lipy, bzów czarny, owoc jarzębiny oraz ziele macierzanki mieszamy w równych proporcjach. Cztery łyżki tak przygotowanej mieszanki zalewamy litrem wody i gotujemy. Następnie odstawiamy na kwadrans pod przykryciem. Po tym czasie przecedzamy napar do termosu i dosładzamy go miodem lub sokiem malinowym. Napar ten popijamy w ciągu całego dnia.

Zastosowanie kwiatów lipy w kosmetyce

Mleczko lipowe dla cery suchej i wrażliwej

Zalej 2 łyżki kwiatów lipy pół szklanką pełnotłustego mleka. Całość podgrzewaj na niskim ogniu przez około pół godziny, nie dopuszczając do wrzenia. Następnie odstaw na 2 godziny. Przecedź i przechowuj w lodówce przez maksymalnie tydzień.

Płukanka do zmiękczania kamienia nazębnego

Połącz po łyżce kwiatów lipy i suszonych ziarenek słonecznika. Zalej szklanką wody i gotuj przez pół godziny, następnie przecedź. Płucz usta po każdym myciu zębów.

Parówka oczyszczająca

Zalej po łyżce kwiatów lipy i rumianku 2 szklankami wody. Parz 10 minut, następnie przelej do miski i pochylając głowę, przykryj ją ręcznikiem. Aromatyczna para otworzy pory skóry, oczyszcza z nadmiaru sebum i toksyn.