Podagrycznik – dobroczynny chwast, który leczy
Od zarania dziejów ludzie poszukiwali metod leczenia różnych schorzeń i dolegliwości. Szczęśliwie, Matka Natura obdarzyła nas wieloma ziołami i roślinami o właściwościach leczniczych. Jednym z nich jest podagrycznik pospolity, stosowany już w dawnych czasach do leczenia dny moczanowej, znanej również jako podagra.
Diabelska stopka, barszlica, kozia stopa, giersz – to tylko niektóre ludowe nazwy podagrycznika. Ten chwast z rodziny selerowatych od wieków znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej, gdyż pomaga łagodzić bóle związane z chorobami reumatycznymi, kamicą nerkową oraz innymi dolegliwościami. Sprawdź, jak rozpoznać podagrycznik pospolity, gdzie można go znaleźć, jak prawidłowo zbierać oraz stosować, by zadbać o zdrowie.
Podagrycznik – jak wygląda i gdzie rośnie?
Podagrycznik pospolity to roślina niezwykle rozpowszechniona, którą rolnicy często uważają za trudną do wyeliminowania. Swój przydomek zawdzięcza właściwościom przeciwzapalnym i przeciwreumatycznym, co sprawia, że wykorzystywano ją przy leczeniu dny moczanowej, czyli podagry.
Łodyga tej rośliny osiąga od 50 do 100 cm wysokości i rozgałęzia się ku górze. Może być gładka lub delikatnie pokryta drobnymi włoskami, a jej wnętrze jest puste z wyraźnymi bruzdami. Liście, umieszczone na łodydze, mają lekko zaostrzone, asymetryczne, jajowate kształty. Charakterystyczne są także niewielkie kwiaty o białym lub rzadko jasnoróżowym odcieniu, które zbierają się w duże, złożone baldachy składające się z 12–13 szypułek; w każdej szypułce znajduje się około 12–20 drobnych kwiatów.
Owoce podagrycznika mają brunatny kolor i dzielą się na dwie rozłupki z jaśniejszymi żebrami. Roślina emituje wyczuwalny, marchewkowy aromat i charakteryzuje się korzennym smakiem.
Podagrycznik pospolity pochodzi z Europy oraz zachodniej Azji. Najczęściej rośnie w zacienionych miejscach – kwitnie w okresie wiosenno-letnim, głównie w lasach, wilgotnych zaroślach oraz wzdłuż brzegów wód. Można go znaleźć również w pobliżu płotów i dróg.
Roślina ta szybko zagarnięciem opanowuje obszary, na których występuje, wypierając roślinność wieloletnią – klomby, ogrody czy parki często zostają zawładnięte przez ten chwast. Kłącza podagrycznika są kruche, lecz szybko regenerują się, co czyni plewienie mało efektywnym.
Obecnie podagrycznik pospolity występuje w wielu regionach świata, między innymi w USA, Kanadzie, Rosji, Japonii, a nawet w Australii i Nowej Zelandii.
Kiedy zbierać i jak przechowywać ziele podagrycznika pospolitego?
Ziele podagrycznika zbiera się zazwyczaj pod koniec kwietnia i na początku maja, natomiast kwiaty najlepiej zrywać w okresie kwitnienia – od czerwca do lipca. Ważne jest, aby wybierać miejsca oddalone od dróg czy terenów uczęszczanych przez psy, aby uniknąć zanieczyszczeń. Po zebraniu należy dokładnie wysuszyć łodygi, liście oraz kwiaty, a suszone ziele przechowywać w szczelnie zamykanych pojemnikach – dzięki temu można je zachować nawet przez dwa lata.
Warto pamiętać, że podagrycznik pospolity łatwo pomylić z inwazyjną, parzącą rośliną – barszczem Sosnowskiego, który ze względu na wysoką toksyczność stanowi zagrożenie dla zdrowia nawet przy niewielkim kontakcie. Jeśli nie jesteś pewien identyfikacji, lepiej zrezygnować ze zbiorów i zakupić gotowy susz podagrycznika w aptece.
Podagrycznik – właściwości lecznicze
Zastosowanie podagrycznika przy leczeniu dny moczanowej oraz reumatoidalnego zapalenia stawów ma długą tradycję w medycynie ludowej. Roślina ta wykazuje silne działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, głównie dzięki obecności polifenoli, które hamują rozwój drobnoustrojów i grzybów.
Dna moczanowa, czyli potocznie podagra, wynika z nadmiaru kwasu moczowego w organizmie. Regularne spożywanie naparu z podagrycznika pospolitego pomaga usuwać nadmiar kwasu oraz koryguje zaburzenia metaboliczne prowadzące do tego schorzenia.
Jednak właściwości podagrycznika nie kończą się na leczeniu podagry – ziele to łagodzi dolegliwości układu pokarmowego, takie jak niestrawności czy biegunki. Dodatkowo wspiera funkcje wątroby, a dzięki działaniu moczopędnemu przyczynia się do leczenia infekcji dróg moczowych.
Jakie cenne składniki zawiera podagrycznik pospolity?
Podagrycznik pospolity jest źródłem wielu składników odżywczych, które korzystnie wpływają na zdrowie. Wśród nich znajdują się:
- duże ilości witaminy C,
- witamina E,
- luteina,
- cholina,
- flawonoidy i inne antyoksydanty,
- karoten,
- minerały takie jak żelazo, miedź, cynk, potas, mangan, magnez, wapń oraz bor,
- poliacetylen,
- olejek eteryczny,
- glukoza i fruktoza.
Jak stosować podagrycznik pospolity?
Najczęściej suszone ziele podagrycznika pospolitego używa się do przygotowywania naparów. Aby go sporządzić, wystarczy wsypać łyżkę suszu do kubka i zalać około 300 ml wrzątku. Po około 15 minutach parzenia, napar należy przecedzić i pić, gdy temperatura spadnie do odpowiedniego poziomu – taki napar warto spożywać trzy razy dziennie w celach leczniczych.
Jeśli nie przepadasz za naparami, możesz wybrać sok z podagrycznika, dostępny bez recepty w aptekach. Pamiętaj, aby zawsze stosować się do zaleceń producenta odnośnie do dawkowania.
Interesujące jest także to, że podagrycznik można dodawać do potraw na surowo – jako składnik sałatek, zup czy innych dań, nadając im korzenny aromat i lekko marchewkowy kolor.
Czy podagrycznik pospolity wspomaga walkę z trądzikiem?
Olejki eteryczne zawarte w podagryczniku pospolitym mogą łagodzić objawy trądziku. Aby wykorzystać te właściwości, najlepiej przygotować świeży napar, ostudzić go, a następnie codziennie, rano i wieczorem przemywać nim oczyszczoną skórę twarzy. Działanie antybakteryjne ziela chroni skórę przed niedoskonałościami, łagodzi podrażnienia oraz wspomaga regenerację komórek.
Z natomiast świeżych liści podagrycznika można przygotować maseczki kosmetyczne – wystarczy drobno posiekać kilka liści, dodać żółtko, odrobinę naturalnego jogurtu oraz miodu, dokładnie wymieszać, a następnie nałożyć na skórę twarzy. Po 15–20 minutach maseczkę należy spłukać i kontynuować pielęgnację.
Podagrycznik – kto powinien, a kto nie powinien go stosować?
Z uwagi na ograniczoną liczbę badań, podagrycznika pospolitego nie zaleca się kobietom w ciąży ani karmiącym piersią. Napary, soki czy świeże liście tego ziela nie powinny być również podawane dzieciom.
Spożycie podagrycznika może wiązać się z niepożądanymi skutkami, takimi jak nudności, wymioty, biegunka, wzdęcia czy zgaga. W przypadku wystąpienia takich objawów warto zaprzestać jego stosowania i skonsultować się z lekarzem.
Podagrycznik pospolity to roślina o wielu cennych właściwościach leczniczych, wykorzystywana od wieków w medycynie ludowej jako środek na ataki podagry i bóle reumatyczne. Stanowi także wsparcie w walce z trądzikiem – świeże liście nadają się do przygotowania maseczek, a napar służy do przemywania skóry twarzy, szyi oraz pleców. Ziele można zbierać samodzielnie późną wiosną i latem, w okresie jego kwitnienia.
Pamiętaj jednak, aby nie pomylić go z barszczem Sosnowskiego – toksyczną rośliną o podobnym wyglądzie.
Źródła:
- P. Kunstman, M. Wojcińska, P. Popławska, Podagrycznik pospolity (Aegopodium podagraria L.), „Postępy Fitoterapii”, 2012, nr 4, s. 244-249.
- K. Jakubczyk, P. Kwiatkowski, M. Sienkiewicz, K. Janda, Zawartość polifenoli w ekstraktach z podagrycznika pospolitego (Aegopodium podagraria L.) oraz ich aktywność przeciwgronkowcowa, „Postępy Fitoterapii”, 2018, nr 1, s. 3-9.