Czy można uciec z symulacji? Naukowcy analizują granice rzeczywistości

Czy nasz świat jest prawdziwy – czy może jesteśmy jedynie częścią zaawansowanego programu komputerowego? Pytanie, które jeszcze niedawno wydawało się domeną filozofów i twórców science fiction, dziś coraz częściej staje się przedmiotem poważnych analiz naukowych. Najnowsze opracowania sugerują, że teoretyczna „ucieczka” z symulacji mogłaby być możliwa – choć prawdopodobieństwo jej powodzenia jest znikome.

Od Descartesa do „Matrixa” – korzenie teorii symulacji

Już w XVII wieku René Descartes zastanawiał się, czy nasze zmysły nie wprowadzają nas w błąd, tworząc iluzję rzeczywistości. Kilka wieków później, w 2003 roku, filozof Nick Bostrom z Uniwersytetu Oksfordzkiego przedstawił matematyczny argument, że istnieje około 20 procent szans, iż żyjemy w komputerowej symulacji stworzonej przez wyżej rozwiniętą cywilizację. Od tamtej pory temat przeniknął do nauki, filozofii, a nawet fizyki kwantowej.

Inspiracją dla wielu badaczy pozostaje film Matrix, w którym główny bohater, Neo, wybiera między komfortem iluzji a prawdą o świecie. Czy podobny wybór mógłby kiedykolwiek stanąć przed nami?

Jak „złamać” symulację?

Informatyk Roman Yampolskiy z University of Louisville przeanalizował różne teorie dotyczące możliwej „ucieczki” z symulacji. Jego praca zestawia koncepcje filozoficzne i przykłady z gier komputerowych, w których gracze wykorzystują błędy systemu – tzw. „glitche” – by przekroczyć ograniczenia świata gry.

Według Yampolskiy’ego, wśród hipotetycznych metod „wyjścia” mogłyby znaleźć się:

• Wytworzenie paradoksu logicznego, którego system nie potrafiłby rozwiązać.

• Przeciążenie symulacji, np. poprzez zsynchronizowane działania milionów ludzi – wspólną medytację, nagłą zmianę zachowań lub globalny eksperyment poznawczy.

• Nawiązanie kontaktu z operatorami symulacji, jeśli tacy istnieją, poprzez wzorce zachowań lub sygnały wykraczające poza standardowe parametry rzeczywistości.

Choć brzmi to jak fabuła filmu science fiction, Yampolskiy podkreśla, że wszystkie te rozważania mają czysto teoretyczny charakter.

Brak dowodów, ale nie brak pytań

Naukowcy przyznają, że nie istnieją żadne dowody na to, iż ludzkość żyje w symulacji. Nawet najbardziej zaawansowane eksperymenty fizyczne – jak testy przeprowadzane w Wielkim Zderzaczu Hadronów – nie ujawniły żadnych anomalii, które sugerowałyby istnienie „kodu źródłowego” naszej rzeczywistości.

Jak zauważa Yampolskiy, przekonania religijne o „zewnętrznym twórcy” również nie mają wpływu na działanie świata – co może oznaczać, że jeśli istniejemy w symulacji, jest ona doskonale zabezpieczona przed ingerencją z wewnątrz.

Po co w ogóle uciekać?

Niektórzy badacze pytają: jeśli nasza rzeczywistość jest symulacją, dlaczego mielibyśmy chcieć z niej uciekać? Dla Yampolskiy’ego odpowiedź jest prosta – kontakt z tzw. „bazową rzeczywistością” mógłby otworzyć przed nami nieograniczone możliwości poznawcze, niedostępne w symulowanym świecie.

Z drugiej strony ostrzega, że takie próby mogą być niebezpieczne. Twórcy symulacji – jeśli istnieją – mogli już wprowadzić mechanizmy zabezpieczające, które automatycznie kasują wszelkie próby „ucieczki”.

Czy poznamy prawdę?

Choć temat fascynuje zarówno naukowców, jak i opinię publiczną, większość ekspertów pozostaje sceptyczna. Jak podsumowuje Yampolskiy, szanse na stuprocentowe potwierdzenie teorii symulacji są minimalne, a ludzkość prawdopodobnie nigdy nie pozna prawdy o naturze swojego istnienia.

Na razie pozostaje nam tylko żyć w tej wersji rzeczywistości, którą znamy – i zastanawiać się, czy to, co widzimy, naprawdę jest tym, czym się wydaje.

---

Najważniejsze wnioski:

• Teoria symulacji ma głębokie korzenie filozoficzne i naukowe.

• Proponowane sposoby „ucieczki” mają charakter czysto hipotetyczny.

• Nie ma żadnych dowodów na istnienie symulacji.

• Jeśli nawet żyjemy w symulacji, jej opuszczenie mogłoby być niemożliwe lub ryzykowne.

 

Źródło: serious-science.org