Galicyzmy w języku polskim. Wiesz, jak je wymawiać?
Jeśli anglicyzmy to zapożyczenia z języka angielskiego, germanizmy – z niemieckiego, to czym są w takim razie… galicyzmy? Czy chodzi o Galicję? A jeśli tak, to o którą dokładnie?
Anglicyzmy to zapożyczenia z języka angielskiego. W naszym rodzimym języku jest ich mnóstwo i najczęściej, osłuchani z nimi, wiemy jak je wymawiać. Okazuje się, że jednak, że język polski obfituje także w galicyzmy. Czym są i z jakiego języka zostały przejęte? Otóż galicyzmy to wyrazy, zwroty i wyrażenia pochodzące z języka francuskiego.
Pisownia tych wyrazów bardzo często w ogóle nie przypomina wymowy, niedziwne więc, że przeciętny Polak nie wie, jak prawidłowo taki wyraz przeczytać. I na odwrót. Nie rzadko jesteśmy osłuchani z jakimś wyrażeniem czy wyrazem, ale kiedy przyjdzie do jego formy pisanej, zaczynają się schody.
W poniższym zestawieniu przedstawiamy najpopularniejsze zapożyczenia francuskie, które nie uległy spolszczeniu. Warto je przypomnieć i sprawdzić jak prawidłowo wymawiać, aby nie popełniać (nomen omen) językowych faux pas :).
1) vis-à-vis [wizawi] – naprzeciwko
2) chapeau bas! [szapo ba] – polski odpowiednik: czapki z głów
3) tournée [turne] – podróż muzyka lub zespołu muzycznego, trasa koncertowa
4) passé [pase] – niemodny, miniony, z akcentem na druga sylabę
5) à propos [apropo] – wyrażenie nawiązujące do tego, o czym była właśnie mowa, z akcentem na drugą sylabę
6) clou [klu] – najważniejsza lub najciekawsza część czegoś; punkt kulminacyjny, sedno
7) voilà! [wuala] – ‘oto’, ‘proszę zobaczyć/zaczynać’ itp., z akcentem na ostatnią sylabę
8) à la [a la] – na sposób, na wzór, w rodzaju, jak
9) écru [ekri] – kolor biały z żółtawym odcieniem
10) déjà vu [deżawi] – złudzenie polegające na wrażeniu, że dana sytuacja wydarzyła się już wcześniej, dosłownie: 'już widziane’
11) résumé [rezime] – krótkie streszczenie lub podsumowanie czegoś
12) savoir-vivre [sawuar wiwr] – zasady dobrego zachowania, wychowania
13) frotté [frote] – bawełniana tkanina z okrywą pętelkową
14) exposé [ekspoze] – programowa wypowiedź premiera
15) femme fatale [fam fatal] – kobieta pewna siebie, bezkompromisowa, tajemnicza, przynosząca zgubę zakochanym w niej mężczyznom
16) bon ton [bą tą] – nienaganny sposób bycia
17) bon mot [bą mo] – zwięzły, trafny zwrot lub powiedzenie, często dowcipne
18) rendez-vous [rãdewu/randewu) – spotkanie, najczęściej umówione wcześniej
19) faux-pas [fo pa] – niewłaściwe zachowanie, najczęściej nieświadomie lub nieumyślnie popełniona gafa
20) c’est la vie [selawi] – ‘takie (jest) życie’ (i nic z tym nie zrobisz)
21) tête-à-tête [tetatet] – sam na sam, twarzą w twarz; spotkanie we dwoje
22) jury [żyri] – grupa ludzi, specjalistów w jakiejś dziedzinie, która dokonuje oceny osób lub dzieł w celu rozstrzygnięcia np. konkursu, zawodów
23) en face [ą fas] – z przodu, twarzą do patrzącego
24) croissant [krłasã/krłasan(t)] – rogalik z ciasta francuskiego
25) foyer [fłaje] – sala lub korytarz obok sali teatralnej lub koncertowej, w której gromadzi się publiczność podczas przerw.
Ciekawi jesteśmy, które z wymienionych galicyzmów zaskoczyły Was najbardziej. Prosimy o komentarze.
A menu? [meni]