W Tanzanii odkryto nieznany gatunek drzewa. Jest olbrzymie i ma 3000 lat

Mogłoby się wydawać, że znamy już wszystkie duże gatunki drzew – przecież trudno je przegapić? Okazuje się jednak, że nie jest to takie oczywiste. Całkiem niedawno odkryto nowy, ogromny i wyjątkowo długowieczny gatunek drzewa, który przez tysiące lat pozostawał niezauważony w górach Tanzanii. Gigant ten może żyć nawet do 3000 lat. Jak to możliwe, że przyrodnicy dopiero teraz go zauważyli?

Gigantyczne drzewo niezauważone się przez tysiąclecia

Nowo odkryty gatunek drzewa odnaleziono podczas prac badawczych w górskich lasach deszczowych Udzungwa w Tanzanii i nazwano go Tessmannia princeps. Łaciński wyraz „princeps” oznacza „najbardziej okazały” – co doskonale opisuje tę ogromną roślinę, która przewyższa korony innych drzew w lesie. T. princeps dorasta do wysokości 35-40 metrów. Nie jest jednak najwyższym drzewem na Ziemi – tym tytułem może się pochwalić sekwoja wieczniezielona o przydomku „Hyperion” (115,92 m), rosnąca w Redwood National and State Park w Karolinie Północnej, której dokładna lokalizacja jest utrzymywana w tajemnicy.

Tessmannia princeps imponuje nie tylko wysokością, ale i masywnością – średnica pnia osiąga nawet 2,7 metra, co powinno zdecydowanie ułatwić jego zauważenie. Co więcej, gatunek ten jest wyjątkowo długowieczny. Naukowcy, badając przewrócony okaz tego drzewa, policzyli jego słoje. Dzięki temu ustalili, że najstarsze drzewa tego gatunku osiągają wiek od 2000 do nawet 3000 lat.

Autor badań, Andrea Bianchi, zaznacza jednak, że określanie wieku drzewa poprzez liczenie słojów nie zawsze daje najbardziej wiarygodne wyniki. Jeśli jednak inne metody potwierdzą uzyskane dane, oznaczać to będzie, że najstarsze drzewa T. princeps rosły już przed założeniem Rzymu.

Nie jest to jednak absolutny rekord – znane są drzewa, które (w całości lub poprzez swój system korzeniowy) mogą żyć nawet dwa lub trzy razy dłużej.

Eksplozja nasion – niezwykły sposób rozmnażania

Tessmannia princeps posiada dość osobliwy system rozsiewania nasion – dosłownie je wystrzeliwuje. Mechanizm ten określa się jako „wybuchową dehiscencję”, czyli gwałtowne wyrzucanie nasion z owocowych strąków. Chociaż nie jest to jedyny gatunek roślin stosujący tę metodę, zdecydowanie wyróżnia się wśród drzewiastych przedstawicieli roślin.

W ciągu swojego długiego życia pojedyncze drzewo może wyprodukować miliardy nasion, ale tylko nieliczne przetrwają do wieku reprodukcyjnego. Gatunek ten, mimo oryginalnej strategii rozmnażania, nie jest zbyt ekspansywny. Dotychczas naukowcy zidentyfikowali jedynie około 100 dorosłych okazów, skoncentrowanych w dwóch blisko położonych populacjach. To właśnie ich niewielka liczba i wolne tempo wzrostu mogły być powodem, dla którego T. princeps tak długo pozostawał nieznany.

Jak zauważają odkrywcy, „Tessmannia princeps wykazuje podobieństwa morfologiczne z innym gatunkiem z Tanzanii, T. densiflora, lecz oba gatunki da się odróżnić dzięki cechom morfologicznym, ekologicznym i geograficznym”.

Wrażliwy gigant zagrożony wymarciem?

Autorzy badań rekomendują wpisanie T. princeps na listę gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). Dobrą wiadomością jest fakt, że teren, na którym odnaleziono drzewa, jest częścią projektu rekonstrukcji lasu, który ma na celu ponowne połączenie fragmentów pierwotnych lasów deszczowych i ochronę nowo odkrytych gatunków.

Kluczowe jest, by działania ochronne zakończyły się sukcesem – w przeciwnym razie gatunkowi grozi wyginięcie. „Jeśli projekt ochronny zostałby przerwany, T. princeps natychmiast znalazłby się w sytuacji krytycznego zagrożenia wskutek utraty naturalnego siedliska” – ostrzegają naukowcy. Miejmy nadzieję, że nie dojdzie do tego scenariusza, gdyż ochrona różnorodności biologicznej jest kluczowa dla zachowania ekosystemów, które są coraz bardziej zagrożone działalnością człowieka.