Specjalne gospodarstwo pomaga ocalić ginące gatunki ptaków
Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (PTOP) nabywa tereny, aby zarządzać nimi w sposób sprzyjający ptakom. Dzięki przywróceniu wypasu dużych roślinożerców, zatrzymywaniu wody w rowach melioracyjnych i grodzeniu miejsc lęgowych, PTOP chroni zagrożone gatunki ptaków siewkowych i przeciwdziała skutkom zmian klimatycznych.
W ostatnich dekadach liczba ptaków nad Narwią, takich jak rycyki i czajki, drastycznie spadła. W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych te ptaki były powszechne, ale obecnie łąki są znacznie cichsze. PTOP, jako pionier w wykupie gruntów, przywraca dawne praktyki rolnicze na swoich terenach, takich jak łąki w Niecce Gródecko-Michałowskiej. Te tereny były kiedyś torfowiskami, które zostały osuszone i przekształcone w czasie PRL-u, co miało negatywny wpływ na lokalne ekosystemy.
Pod nadzorem PTOP, teren ten stał się ostoją dla wielu gatunków ptaków, takich jak czajki, rycyki, krwawodzioby i bataliony. Zarządzanie wodą i roślinnością jest kluczowe dla stworzenia odpowiednich warunków siedliskowych. PTOP z powodzeniem stosuje zastawki wodne, które pozwalają utrzymać wysoki poziom wód gruntowych, oraz praktyki ekstensywnego wypasu koników polskich. Dzięki temu powstają mikrosiedliska z odkrytą glebą i niską roślinnością, które są idealne dla ptaków siewkowych do żerowania i gniazdowania.
Michał Korniluk, ornitolog współpracujący z PTOP, zwraca uwagę na znaczenie niskiej presji drapieżniczej dla sukcesu gniazdowego ptaków. Dzięki grodzeniu obszarów lęgowych specjalnym płotem chroniącym przed drapieżnikami naziemnymi sukces gniazdowy na niektórych terenach wynosi nawet 80-90%. Tam, gdzie takie zabezpieczenia nie są stosowane, sukces gniazdowy spada do zaledwie kilku, kilkunastu procent, co jest niewystarczające do utrzymania stabilnych populacji ptaków.
W Niecce Gródecko-Michałowskiej PTOP stworzył refugium, które zapewnia ochronę dla 25 par rycyków, 30 par krwawodziobów i wielu innych gatunków ptaków. Refugium to jest jednym z niewielu miejsc w Polsce, gdzie bataliony mają swoje stałe miejsca lęgowe. Michał Korniluk podkreśla, że ochrona tokowisk dubeltów, jednego z gatunków siewkowych, jest szczególnie istotna. Dubelty wymagają odpowiednich siedlisk z dużą ilością odkrytej gleby i niską roślinnością, co PTOP zapewnia poprzez zarządzanie wodą i ekstensywny wypas.
Ochrona ptaków siewkowych wymaga również stałego monitoringu i zarządzania terenami. PTOP zatrudnia specjalistów do monitorowania obszarów lęgowych i konsultacji w sprawie zarządzania wypasem. Koniki polskie, które są wypasane na tych terenach, mają za zadanie zgryzać roślinność bardzo nisko, co pomaga utrzymać odpowiednie warunki siedliskowe dla ptaków.
Dzięki działaniom PTOP na łąki wracają również inne gatunki, takie jak kumaki nizinne, chronione płazy, które korzystają z rozdeptywanych przez koniki bajorek i błotek. PTOP udowadnia, że nawet niewielkie, przekształcone przez człowieka fragmenty przyrody mogą odgrywać kluczową rolę w ochronie bioróżnorodności. Dzięki ich wysiłkom, na tereny pod ich opieką powracają ptaki i inne gatunki, co pokazuje, że „liczą się skrawki” przyrody.
Niedawno Karolina Kuszlewicz, adwokatka specjalizująca się w ochronie przyrody, zwróciła uwagę na znaczenie takich skrawków, walcząc o ochronę lasu należącego do jej rodziny, zagrożonego wycinką pod inwestycję drogową. Akcja ta, promowana pod hasłem „Liczą się skrawki”, podkreśla znaczenie zarządzania przestrzenią w sposób korzystny dla wielu różnych gatunków.
Działania PTOP są przykładem praktyk godnych naśladowania w dobie kryzysu klimatycznego i utraty bioróżnorodności. Koncentracja na ochronie takich miejsc może zatrzymać wymieranie gatunków na skalę krajową i regionalną. Chronienie siedlisk, które nie zawsze są naturalnymi ekosystemami, ale od których zależy przetrwanie wielu dzikich gatunków, jest kluczowe dla przyszłości naszej przyrody. Jak pokazuje przykład z Gródka, nawet przekształcone przez człowieka skrawki przyrody mogą stanowić ważne refugium dla dzikiej fauny i flory.
Źródło: oko.press
