Nowy standard leczenia chorych z wyjątkowo śmiertelnym przerzutowym rakiem trzustki

Nowotwór trzustki to jedna z najbardziej śmiertelnych form raka, która zazwyczaj opiera się leczeniu. Niemniej jednak, po wielu latach badań, specjaliści stwierdzili, że udało się wypracować nową metodę leczenia raka trzustki z przerzutami. Wzbudza to nadzieję na przyszłe terapie.

Chociaż wiele prób nowych terapii dla tego raka zakończyło się niepowodzeniem, dane przedstawione w ubiegłym tygodniu podczas konferencji Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ESMO) na temat nowotworów przewodu pokarmowego wykazały, że od 2014 do 2020 roku pięcioletnia przeżywalność pacjentów z rakiem trzustki na świecie wzrosła zaledwie z 6 do 11 procent. To wskazuje na fakt, że niemal 90% pacjentów umiera w ciągu kilku lat.

Jak zaznaczył podczas konferencji ESMO na temat nowotworów przewodu pokarmowego w Barcelonie prof. Gerald Prager, onkolog z Uniwersytetu Medycznego w Wiedniu, trudno się dziwić, biorąc pod uwagę, że tylko w ciągu ostatnich pięciu lat aż 20 badań nad leczeniem raka trzustki nie przyniosło oczekiwanych rezultatów.

Mimo to, widoczny jest postęp w leczeniu raka trzustki i nowe możliwości dla pacjentów dotkniętych jednym z najczęstszych typów raka trzustki – gruczolakorakiem przewodowym trzustki z przerzutami. Ten nowotwór jest często wykrywany dopiero w zaawansowanym stadium, z przerzutami do innych narządów (głównie do wątroby), a jego leczenie jest wyjątkowo trudne.

Eksperci twierdzą jednak, że udało się wypracować nową standardową metodę leczenia dla pacjentów z gruczolakorakiem przewodowym trzustki z przerzutami, jako pierwszolinijną terapię. Ta terapia, oparta na zastosowaniu liposomalnego irynotekanu w połączeniu z trzema innymi lekami: 5-fluorouracylem (5-FU), leukoworyną (LV) i oksaliplatyną, jest przeznaczona dla tych pacjentów, którzy nie otrzymali jeszcze żadnej farmakoterapii. Terapia ta, zwana Nalirifox, w porównaniu do obecnie stosowanego leczenia za pomocą dwóch standardowych leków (gemcytabiny i nab-paklitakselu), wydłuża średnie przeżycie pacjenta o dwa miesiące: do 11,2 miesiąca w porównaniu do 9,2 miesiąca w grupie kontrolnej, która otrzymała dwa leki. Nowa terapia zapewnia również dłuższy czas bez progresji choroby (odpowiednio 7,4 miesiąca i 5,6 miesiąca).

Takie wyniki uzyskano dzięki międzynarodowym badaniom klinicznym o nazwie Napoli-3, które były przeprowadzane w trzeciej fazie testów w 13 krajach europejskich, a także w USA, Kanadzie, Brazylii, Australii i Korei Południowej. Wyniki te zostały przedstawione podczas kongresu Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) w maju oraz na konferencji Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ESMO), na temat nowotworów przewodu pokarmowego pod koniec czerwca 2023 roku.

Mimo że terapia Nalirifox wydaje się obiecująca, ma swoje ograniczenia ze względu na toksyczność, co oznacza, że nie wszyscy pacjenci z gruczolakorakiem przewodowym trzustki z przerzutami mogą z niej skorzystać. Prof. Gerald Prager zaznaczył jednak, że dla tych, którzy się do niej kwalifikują, jest to nowy standard leczenia w tej formie raka trzustki jako pierwszolinijna terapia.

Na horyzoncie pojawiają się również nowe nadzieje na inne terapie w leczeniu raka trzustki, co mogłoby zwiększyć zakres możliwości terapeutycznych. Prof. Teresa Macarulla ze szpitala Uniwersytetu Medycznego Vall d’Hebron w Barcelonie przytacza badania dotyczące nanoliposomalnego irynotekanu w połączeniu z dwoma lekami – 5-fluorouracylem i leukoworyną. Badania te wykazały, że zastosowanie tej trójlekowej terapii w drugiej linii leczenia zwiększa przeżywalność pacjentów o dwa miesiące w porównaniu do tych, którzy otrzymali tylko dwa leki (5-fluorouracyl i leukoworynę). Przeżywalność pacjentów wydłużyła się odpowiednio o 6,1 miesiąca i 4,2 miesiąca.

Są również dowody na to, że niektóre kombinacje dostępnych już leków mogą przynosić lepsze efekty niż gdy są stosowane oddzielnie. Nowoczesne leczenia onkologiczne często polegają na wykorzystaniu starszych terapii w nowych konfiguracjach terapeutycznych.

Dla pacjentów z rakiem trzustki z mutacją BRCA1/2 dostępne jest leczenie celowane inhibitorem PARP (o nazwie olaparib). Ta opcja leczenia jest jednak dostępna tylko dla wąskiej grupy pacjentów, stanowiącej zaledwie kilka procent chorych z taką mutacją.

Prof. Thomas Seufferlen, gastroenterolog z Uniwersytetu w Ulm w Niemczech, jest optymistą, jeśli chodzi o przyszłość leczenia raka trzustki. Wyraża nadzieję na nowe terapie celowane na mutację w genie KRAS, terapię CAR-T, która sprawdza się w leczeniu nowotworów krwi, oraz na szczepionkę onkologiczną opartą na technologii mRNA, którą skutecznie wykorzystano w leczeniu COVID-19.

„Tak, sądzę, że w raku trzustki, szczególnie w gruczolakoraku przewodowym, możemy spodziewać się znacznych postępów w najbliższych latach” – powiedział specjalista podczas konferencji w Barcelonie. Jednakże, nie ma dużych nadziei na skuteczne leczenie raka trzustki za pomocą immunoterapii, która sprawdziła się w leczeniu czerniaka i raka płuca. Niestety, w przypadku tego nowotworu, ta terapia nie przynosi oczekiwanych efektów.