Jak działa humor?

Sedno humoru tkwi w nagłym zburzeniu naszej symulacji przyszłości, co doskonale opisuje tzw. teoria niezgodności.

Teoria niezgodności zakłada, że humor powstaje, gdy dostrzegamy niespodziewane rozbieżności między oczekiwaniami a rzeczywistością. Gdy nasz mózg przewiduje określony wynik, a wydarzenia przybierają inny, zaskakujący obrót, ta sprzeczność wywołuje śmiech.

Jest to forma mentalnego “zaskoczenia”, która stanowi istotę humoru, czyli puentę.

Współczesne rozwinięcie tej teorii przypisuje się Zygmuntowi Freudowi, który w swojej pracy z 1905 roku, „Żart i jego stosunek do nieświadomości”, twierdził, że humor pojawia się, gdy mechanizmy psychiczne są nagle zaskoczone, przerwane lub przekształcone.

Freud sugerował, że żart pozwala nam przełamywać społeczne i psychiczne bariery poprzez zabawne zakłócenie zwykłego toku myśli.

Dalszy rozwój tej teorii zawdzięczamy profesorowi psychologii, Arthurowi Koestlerowi. W swojej książce „The Act of Creation” (1964), przedstawił koncepcję, że kreatywność i humor wynikają z bisocjacji, czyli zderzenia dwóch wcześniej niezwiązanych płaszczyzn myśli.

Według Koestlera, humor wybucha, gdy dwa różne konteksty łączą się w sposób, który prowokuje zaskakujące, lecz sensowne spostrzeżenie.

Można również stwierdzić, że humor pomaga nam radzić sobie z nieprzewidywalnością życia i zmiennością świata. Gdy coś zakłóca nasze przewidywania, humor umożliwia przełamanie napięcia i stresu związanego z niespodziewanymi wydarzeniami. Dzięki temu humor staje się narzędziem radzenia sobie z niepewnością, łagodząc lęk przed nieznanym i pomagając w adaptacji do zmieniających się okoliczności. Korzyści z tego mechanizmu obejmują nie tylko rozładowanie napięcia, ale także wspieranie kreatywnego myślenia.

Śmiech i humor zachęcają do niestandardowego myślenia, co może prowadzić do bardziej elastycznego i innowacyjnego podejścia do problemów.

Poczucie humoru można uznać za ważny element ewolucyjny, który pomagał ludziom przystosować się i przetrwać w różnych, często trudnych warunkach środowiskowych i społecznych.