fbpx

Etyczna bankowość

Współczesny świat potrzebuje zupełnie innego systemu finansowego niż ten, który panuje obecnie. Liberalizacja i globalizacja rynków finansowych sprawiła, że banki – biorąc pod uwagę ich przydatność dla społeczeństwa i dobra ogółu – stały się zupełnie nieefektywne i niebezpiecznie oddaliły się od pełnienia swojej pierwotnej funkcji – zamiany oszczędności (majątku finansowego) w niskooprocentowane kredyty łatwo dostępne dla lokalnych przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Jednak pojawiają się już jaskółki zmian. Poniżej kilka banków działających w Europie, które przestawiły się na służbę dobru ogółu.

Niemiecki Gemeinschaftsbank für Leihen und Schenken (GLS) to bank spółdzielczy, założony w 1974 roku. Jest pierwszym, regularnym bankiem w Niemczech, pracującym zgodnie ze społeczno–ekologicznymi zasadami. Finansuje on ponad 6500 przedsiębiorstw oraz projektów w dziedzinach takich jak: wolne szkoły i przedszkola, energia odnawialna, urządzenia dla osób niepełnosprawnych, mieszkania, zrównoważone budownictwo ekologiczne  i życie osób starszych. Kryteria dyskwalifikujące, obowiązujące w całym banku, to między innymi alkohol, energia atomowa, badania nad embrionami ludzkimi, inżynieria genetyczna, zbrojenia, tytoń, praca dzieci i doświadczenia na zwierzętach. Wszystkie kredyty, przyznawane przedsiębiorstwom, są publikowane w czasopiśmie dla klientów Bankspiegel. Z reguły kredyty nie są odsprzedawane. Do modelu biznesowego banku nie należą transakcje o charakterze spekulacyjnym. W 2009 roku lokaty bankowe klientów wynosiły 1,35 miliarda euro. Poza tym do banku należy GLS Treuhand, zarządzający fundacjami i pieniędzmi, przeznaczonymi na projekty, służące wspólnemu dobru. Oprócz centrali w Bochum bank ma sześć oddziałów: w Monachium, Hamburgu, Frankfurcie, Stuttgarcie, Fryburgu i Berlinie, w których pracuje w sumie 254 osoby.

Pierwszy alternatywny bank w Szwajcarii to Freie Gemeinschaftsbank. On również powstał w kręgach antropozoficznych, w 1984 roku w Dornach i w 1999 roku przeniósł swoją siedzibę do Bazylei. Jego celem jest promowanie inicjatyw, służących wspólnemu dobru lub ogółowi, dzięki kredytom, przyznawanym według etycznych kryteriów. Najważniejszymi, promowanymi obiektami są: certyfikowane gospodarstwa ekologiczne, wolne szkoły, przedszkola, miejsca kształcenia, pedagogika medyczna i terapia społeczna, gabinety lekarskie, przychodnie, środki lecznicze, rzemiosło, sklepy, restauracje, projekty ekologiczne, źródła energii odnawialnej, szkoły artystyczne, inicjatywy artystyczne, centra spotkań, domy spokojnej starości i życie we wspólnocie. Suma bilansowa wynosi 200 milionów franków, kapitał własny to osiem milionów franków. Udziały spółdzielni nie są zwracane, ani oprocentowane.

Kolejnym etycznym bankiem w Szwajcarii jest Alternative Bank Schweiz z siedzibą w Ölten, który w 1990 roku został założony przez 2600 osób i przedsiębiorstw, a którego suma bilansowa wynosi dzisiaj prawie miliard euro. Kredyty, przyznawane przez ABS, również skupiają się wokół alternatywnych projektów. Poza tym cechą charakterystyczną banku jest jego transparentność – publikuje on nazwiska kredytobiorców i cele kredytów. Bardzo ważną rolę odgrywają demokracja oraz równość szans kobiet i mężczyzn. Bank ma 24 000 klientów i 4400 akcjonariuszy.

Sparda-Banken w Niemczech i Austrii oferują bezpłatne rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe. Jednocześnie wszyscy klienci kont są wspólnikami, a co za tym idzie – współwłaścicielami, posiadającymi prawo głosu. Sparda-Bank w Monachium, modelowy bank grupy Sparda, ma 224 000 właścicieli. Wybierają oni spośród siebie ponad 200 przedstawicieli, a ci z kolei wybierają radę nadzorczą i zarząd. Przedstawiciele decydują m.in. o podziale zysków. W ostatnich latach rzeczywista dywidenda wynosiła przeważnie 5 do 6% kapitału, umieszczonego w spółdzielni. Stosunek zarobków członków zarządu do średniej pensji wynosi 6:1. Dla 660 zatrudnionych istnieje ponad 120 modeli pracy, z reguły czas pracy wynosi 37,75 godziny na podstawie umowy zbiorowej. Rodzice dzieci do lat trzech otrzymują 150 euro zasiłku na każdą pociechę. W 2010 roku Sparda po raz czwarty otrzymała wyróżnienie „Najlepszy pracodawca Niemiec” w kategorii banków. W badaniach zadowolenia klientów „Kundenmonitor Deutschland” grupa banków Sparda po raz siedemnasty zajęła pierwsze miejsce. Obecne suma bilansowa wynosi pięć miliardów euro. Sparda-Bank z Linzu (25 000 członków) nie wypłaca zysków i nie prowadzi interesów spekulacyjnych. Do tej pory nie odsprzedano żadnego kredytu i nie zlicytowano żadnej nieruchomości. Wykluczone są przejęcia i fuzje. Połowa z szesnastu filii jest zarządzana przez kobiety.

W Tyrolu Południowym 23 kasy Raiffeisen i trzy banki o zasięgu ogólnokrajowym działają w gałęzi ethical banking, mającej podobne cele co wyżej wymienione banki etyczne, która nie dąży do zysku, natomiast przestrzega zasady pokrycia kosztów. Oprocentowanie kredytów wynosi między 0,5 i 2%, odsetki od oszczędności wynoszą zero, a w najlepszym razie 2%

Oikocredit to międzynarodowa organizacja kredytowa, założona w 1975 roku i wyspecjalizowana w mikrokredytach oraz kredytach dla ekologicznych projektów. Na całym świecie wspiera 797 projektów kredytowych w 71 krajach. Kapitał, przynoszący korzyści w sumie 17,5 milionom ludzi, jest wpłacany przez 34 000 inwestorów i organizacji z piętnastu krajów. Organizacja ma swoją siedzibę w Holandii. W 1990 roku powstała grupa wsparcia Oikocredit Austria, a austriacki wkład od ponad 1950 inwestorów wynosi prawie dwadzieścia milionów euro.

Artykuł opracowano na podstawie książki Christiana Felbera – Gospodarka Dobra Wspólnego (www.bialywiatr.com)

9563

Dodaj komentarz