Empatyczny jak Duńczyk. Obowiązkowe lekcje empatii w Danii

7 października 201910 października 2019 Dariusz W 2 komentarze

Według Duńczyków umiejętność empatii jest równie ważna jak lekcje np. matematyki i innych przedmiotów ścisłych a rozwijane na zajęciach współodczuwanie jest podstawą dla osiągnięcia późniejszych sukcesów np. w biznesie. To przekonanie potwierdza też World Economic Forum, czyli Światowe Forum Ekonomiczne, które plasuje Danię na 6 miejscu w rankingu najlepszych systemów edukacji.

W Danii na obowiązkowe lekcje empatii uczęszczają dzieci od szóstego do szesnastego roku życia. Zajęcia odbywają się raz w tygodniu jest to tzw. czas dla klasy czyli Klassens tid. Przedmiot ten wprowadzono w 1993 r.

Jedną z metod stosowanych podczas zajęć jest pokazywanie dzieciom zdjęć twarzy wyrażających różne emocje, takie jak np.: strach, złość, gniew czy szczęście. Ćwiczenie to buduje umiejętność nazywania własnych emocji ale również rozpoznawania ich u innych. Uczy dzieci jak radzić sobie z własnymi emocjami oraz jak reagować na emocje innych.

Podczas zajęć omawiane są również bieżące problemy zarówno szkolne jak i domowe. Uczniowie poprzez wymianę poglądów i analizę starają się znaleźć wspólne rozwiązanie dla danego problemu.

Podczas Klassens tid duży akcent kładziony jest na słynne duńskie Hygge, czyli poczucie komfortu, bezpieczeństwa, relaks, radość ze spotkania i panującej atmosfery. Jeśli żadne problemy nie zostają zgłoszone, nauczyciel inicjuje wspólne działania w tym duchu, takie jak np. pieczenie ciast. . Jessica Alexander, autorka książki o metodach wychowawczych zatytułowanej „Duński przepis na szczęście” podkreśla, że „Dziecko, które jest naturalnie utalentowane w matematyce, bez nauki współpracy z rówieśnikami nie zajdzie daleko. Będzie potrzebować pomocy w innych dziedzinach. To świetna okazja, by uczyć dzieci od najmłodszych lat, że nikt nie może przejść przez życie sam”.

W Danii przez cały okres szkoły podstawowej – trwającej 9 lub 10 lat – klasie przypisany jest jeden wychowawca oraz stała kadra nauczycielska. Dzięki temu oraz poprzez wspomniane zajęcia, dużo efektywniej buduje się wspierające relacje, wzmocnia zaufanie na gruncie nauczyciel/uczeń oraz pomiędzy uczniami co zdecydowanie wpływa na ich poczucie bezpieczeństwa, tak ważne dla efektywnego rozwoju. To wszystko daje uczniom doskonałe warunki do nauki. Duńczycy uważają, że powyższe metody sprzyjają wychowaniu liderów np. w biznesie.

W Polsce za odpowiednik zajęć z empatii można by uznać godzinę wychowawczą. Lekcje te są obowiązkowe od czwartej do ósmej klasy. Jako że zajęcia te są w programie, wychowawcy mają obowiązek napisać do nich plany roczne. W założeniu powinny to być warsztaty promujące empatię, uświadamiające, mówiące o zagrożeniach uzależnień, konfliktach czy o agresji. W praktyce jakość i tematyka lekcji zależy od wychowawcy. Pedagodzy z powołaniem proponują dyskusję na tematy w duchu iście duńskim, np.: „jak okiełznać emocje przed wystąpieniem”, czy „jak zadbać o swój wizerunek w sieci”. Niestety często godzina wychowawcza jest wykorzystywana przez nauczycieli na nadgonienie spraw formalnych dotyczących usprawiedliwień czy nieobecności uczniów oraz na bieżący kontakt z uczniami.

Uczniowie zapytani o godzinę wychowawczą zgłaszają, że czasami jest wykorzystywana jako wolny czas nauczyciela, podczas którego o spokój i ciszę w klasie dba jej przewodniczący. Zdarzają się sytuacje, gdy godzina wychowawcza jest ostatnią lekcją w danym dniu i nauczyciele zwalniają z niej uczniów, aby mogli wcześniej pójść do domu. Na usprawiedliwienie naszych nauczycieli może jedynie posłużyć fakt, że jest to dany uczniom czas na, np.: odrobienie lekcji, czym Duńczycy nie muszą się zupełnie przejmować, ponieważ prac zadawanych do domu w Danii nie ma.