Buki synchronizują się podczas letniego przesilenia
Badacze pod kierunkiem polskiego naukowca, prof. Michała Bogdziewicza z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, odkryli, że rośliny na całym kontynencie mogą synchronizować produkcję nasion w zależności od warunków pogodowych panujących w okolicach letniego przesilenia. Ich pionierskie badania, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Nature Plants, przynoszą nowe światło na zrozumienie niezwykłych cykli reprodukcyjnych w świecie roślin.
Zjawisko, znane jako mast year, polega na tym, że w niektórych latach rośliny, takie jak buki, produkują nasiona w ogromnych ilościach, podczas gdy w innych latach ich produkcja jest minimalna lub nie ma jej wcale. Do tej pory nie było jasne, jak rośliny rozpoznają, kiedy nadejdzie rok obfity w nasiona, szczególnie na obszarach rozciągających się na setki czy nawet tysiące kilometrów.
Badania międzynarodowego zespołu naukowców z Polski, Francji, Wielkiej Brytanii, Holandii i Nowej Zelandii wykazały, że kluczowym czynnikiem wpływającym na synchronizację produkcji nasion jest długość dnia w okolicach przesilenia letniego. Ta astronomiczna wskazówka pozwala roślinom na precyzyjne dostosowanie się do panujących warunków, nawet pomimo znaczących różnic klimatycznych na różnych szerokościach geograficznych.
Dzięki temu mechanizmowi rośliny mogą wykorzystać strategię „wszystko albo nic”, produkując nasiona masowo w określonych latach, co zwiększa szanse na przetrwanie i rozprzestrzenienie się gatunku. Ta strategia wydaje się również wpływać na ekosystemy, wywołując wahania populacji zwierząt zależnych od nasion oraz wpływając na migracje i rozprzestrzenianie się chorób.
Zespół prof. Bogdziewicza przeprowadził dogłębne analizy, które potwierdziły, że rośliny w różnych częściach Europy – od Hiszpanii po Szwecję i od Wielkiej Brytanii po Grecję – reagują na zmiany temperatury właśnie po 21 czerwca, czyli w czasie przesilenia letniego. Co więcej, reakcja ta wydaje się bardzo wrażliwa, ponieważ rośliny są w stanie zauważyć nawet niewielkie zmiany długości dnia.
Odkrycie to otwiera nowe możliwości w zrozumieniu dynamiki ekosystemów i może mieć znaczące implikacje dla rolnictwa, leśnictwa oraz ochrony przyrody. Umożliwia lepsze przewidywanie rocznych cykli produkcyjnych roślin, co jest kluczowe dla zarządzania zasobami naturalnymi i ochrony różnorodności biologicznej. Badania te pokazują również, jak subtelne sygnały z otoczenia mogą mieć daleko idące skutki dla życia roślin i całych ekosystemów, podkreślając skomplikowaną równowagę panującą w naturze.
Źródło: nature.com
